Verkiezingen 2024: “Hoe maken we de vastgoedmarkt energie-efficiënter?”

Met de verkiezingen in het vooruitzicht, ging Immoweb op onderzoek uit en bevroegen we de Belgische politieke partijen over een reeks vastgoedthema’s. We hebben hun antwoorden niet aangepast om een neutrale overdracht van hun voorstellen te verzekeren. In dit artikel bespreken we hun standpunten over de energie-efficiëntie van de vastgoedmarkt.

Volgens een recente studie van Immoweb wordt 28,2% van de woningen op de Belgische vastgoedmarkt beschouwd als energievreter. Dit cijfer stijgt tot 40,3% voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Om tegen 2050 koolstofneutraliteit in de vastgoedsector te bereiken, is grootschalige renovatie of sloop noodzakelijk. Welke maatregelen overwegen de Belgische partijen om de energie-efficiëntie van het gebouwenbestand te verbeteren en hoe willen ze dit financieren? Een overzicht!

N-VA: “Een aanpak die zowel praktisch haalbaar als financieel toegankelijk is”

Ondersteunende maatregelen voor renovatie

N-VA begrijpt dat energiezuinig renoveren een essentiële stap is in het verduurzamen van de vastgoedmarkt. De partij promoot actief de Mijn VerbouwPremie, die financiële ondersteuning biedt aan huiseigenaren die hun woning willen upgraden naar de huidige energiestandaarden. Daarnaast stelt de Mijn VerbouwLening burgers in staat om tegen gunstige voorwaarden geld te lenen voor de uitvoering van energiebesparende maatregelen.

Geleidelijke implementatie

N-VA benadrukt het belang van een geleidelijke implementatie van deze energie-efficiënte maatregelen. De partij is beducht voor weerstand binnen de bevolking als veranderingen te abrupt worden doorgevoerd. N-VA pleit daarom voor een langetermijnvisie waarbij de overgang naar energie-efficiëntie in fases wordt gepland, zodat elke Vlaming de tijd en middelen heeft om aan te passen. Dit beleid is gericht op het vermijden van financiële en praktische barrières die burgers kunnen weerhouden van het nemen van duurzame stappen.

Renovatieverplichting

Verder introduceert N-VA de renovatieverplichting, een beleid dat huiseigenaren stimuleert om actief deel te nemen aan het energiezuiniger maken van hun woningen. Deze verplichting wordt gezien als een noodzakelijke stimulans om de energiedoelstellingen van België te halen, maar wordt zorgvuldig ingevoerd om de acceptatie bij het publiek te verzekeren.

Open Vld: “Praktische ondersteuning voor energie-efficiënte renovaties”

Haalbaarheid van renovatieverplichtingen

Open Vld benadrukt dat als de overheid een renovatieverplichting invoert, het voor huiseigenaren ook haalbaar moet zijn om aan deze eisen te voldoen. Dit betekent dat er voldoende ondersteuning en financiële middelen beschikbaar moeten zijn om de lasten van de verplichtingen te verlichten.

Renteloze Mijn Verbouwlening

Een kernvoorstel van Open Vld is het renteloos maken van de Mijn Verbouwlening. Want de kosten van een lening kan voor huiseigenaren een struikelblok zijn om te investeren in energie-efficiënte renovatie. Met dit initiatief maak je investeren veel aantrekkelijker.

Verhoogde Mijn Verbouwpremie

De partij wil de Mijn Verbouwpremie behouden en verhogen, zeker voor verhuurders die hun eigendommen tegen een lagere huurprijs op de markt plaatsen. Dit zou verhuurders stimuleren om te investeren in energie-efficiëntie, terwijl ze betaalbare woonruimte blijven aanbieden.

ESCO en innovatieve businessmodellen

Open Vld ondersteunt het concept van Energy Service Companies (ESCO’s). Deze bedrijven zijn gespecialiseerd in het ontwikkelen, implementeren en financieren van projecten die gericht zijn op energie-efficiëntie, hernieuwbare energieproductie en waterbesparing. Het doel van een ESCO is om de energie-efficiëntie van een gebouw of organisatie te verbeteren. En dat leidt tot lagere energiekosten en vaak tot verminderde milieu-impact.

Daarnaast promoot de partij businessmodellen zoals Pandschap. Dit is een organisatie die functioneert als een coöperatieve of non-profitorganisatie die zich richt op het renoveren en beheren van ongebruikte of onderbenutte panden. Deze organisatie koopt of verkrijgt panden die vaak in slechte staat zijn, renoveert ze duurzaam en stelt ze vervolgens beschikbaar voor bewoning of commercieel gebruik.

Stimuleren van wijkrenovaties

Open Vld ziet veel potentieel in het stimuleren van wijkrenovaties, waarbij hele buurten worden aangemoedigd om samen hun woningen energie-efficiënter te maken. Dit kan leiden tot schaalvoordelen en een grotere impact op de energie-efficiëntie binnen gemeenschappen.

Vooruit: “Collectieve renovatieprojecten die zowel economisch haalbaar als gebruiksvriendelijk zijn”

Collectieve renovatie via Fluvius

Een van de kernvoorstellen van Vooruit is het laten organiseren en prefinancieren van collectieve renovaties door Fluvius, de netbeheerder in Vlaanderen. Dit model maakt het mogelijk voor bewoners om hun woning energie-efficiënt te renoveren zonder voorafgaande financiële lasten. De terugbetaling van deze renovaties gebeurt geleidelijk via een slim systeem dat gekoppeld is aan de energiemeter. Dit zorgt ervoor dat de maandelijkse afbetalingen lager zijn dan de besparing op de energiekosten. En dat levert de bewoners onmiddellijk een financieel voordeel op. Bovendien blijft de schuld gekoppeld aan de woning en niet aan de individuele eigenaar of huurder, wat de overdraagbaarheid bij verkoop of verhuizing vereenvoudigt.

Financiering via een speciaal fonds

Vooruit stelt ook voor om een speciaal fonds op te richten dat gefinancierd wordt met privaat kapitaal. Dit fonds zou gebruikt worden om de upfront kosten van energie-efficiënte renovaties te dekken. De partij wil hiermee investeringen stimuleren door het bieden van overheidsgaranties en het aantrekken van Europese middelen. Dit zou het risico voor private investeerders verlagen en meer kapitaal naar duurzame projecten leiden.

Groen: “Duurzaam renoveren met oog voor sociale gelijkheid”

Focus op energiezuinige renovaties

Groen heeft als doel de renovatiesnelheid in Vlaanderen te verdrievoudigen tot minimaal 112.000 grondige energierenovaties per jaar. Dit plan omvat renteloze leningen voor diegenen die de financiering van renovaties zoals isolatie, zonnepanelen of warmtepompen niet kunnen dragen.

Energiezuinig sociaal wonen

De partij wil energiezuinige maatregelen versneld doorvoeren in sociale huurwoningen en pleit voor het installeren van zonnepanelen op alle geschikte daken. De partij Groen ondersteunt ook collectieve zonne-energieprojecten op appartementsgebouwen en publieke instellingen, zodat meer burgers toegang krijgen tot betaalbare groene energie.

Wijkgerichte renovatieprojecten

Groen ziet grote kansen in wijkrenovatieprojecten die energiebesparing combineren met verbeteringen in natuur, gedeelde mobiliteit en leefbaarheid. Deze integrale benadering verbetert niet alleen de energie-efficiëntie, maar ook de algemene levenskwaliteit in de wijken.

Opleiding en duurzame bouwmaterialen

De partij wil investeren in de opleiding van bouwprofessionals om de benodigde capaciteit voor deze renovatiewerken te verzekeren. Ook promoot Groen het gebruik van duurzame materialen en de principes van circulariteit in de bouwsector.

Financieringsstrategie

Groen stelt voor om Europese fondsen en een openbaar energierenovatiefonds te gebruiken voor de financiering van deze initiatieven. Dit fonds zou helpen om private investeringen aan te trekken en het financieringstekort aan te vullen, ondersteund door overheids- en Europese garanties.

Vlaams Belang: “Energiezuinig wonen zonder overheidsdwang”

Tegen groenestroomsubsidies en voor kernenergie

De partij is kritisch over het huidige systeem van groenestroomsubsidies, dat volgens hen de Vlaamse overheid jaarlijks meer dan een miljard euro kost. Deze kosten worden deels via de energiefactuur doorgerekend aan de consument. Vlaams Belang ziet kernenergie als de enige haalbare manier om koolstofneutraliteit te bereiken. De partij pleit daarom voor nationale investeringen in kernenergie als efficiënter alternatief voor renovatieverplichtingen en groenestroomsubsidies.

Focus op sociale woningen

De partij erkent ook de noodzaak van het verbeteren van de energiezuinigheid van sociale woningen. Met name woningen met een laag energieprestatiecertificaat (EPC E of F) zijn een zorgpunt, omdat deze bewoners kampen met hoge energierekeningen en een laag wooncomfort. Vlaams Belang wil het renovatieritme voor sociale woningen verhogen en pleit voor grootschalige renovaties van sociale wijken in plaats van individuele huizen, waarbij de vrijgekomen fondsen door de afschaffing van (groenestroom)subsidies zouden helpen bij de financiering van deze projecten.

CD&V: “Krachtig overheidsbeleid dat de barrières voor renovatie verkleint”

Nieuwbouw en innovatieve renovaties

Fossielvrije nieuwbouw is voor CD&V de standaard, met focus op circulariteit van bouwmaterialen en het toepassen van slimme technologieën voor flexibel energieverbruik. Voor bestaande woningen benadrukt CD&V dat nieuwe energieverplichtingen kosteneffectief moeten zijn.

Financiële maatregelen

De partij pleit voor het herzien van de kostenstructuren op de energiefactuur om de overstap naar warmtepompen aantrekkelijker te maken. CD&V streeft ernaar dat elektriciteit tegen 2025 maximaal 2,5 keer zo duur is als aardgas. Verder wil de partij de MijnVerbouwLening uitbreiden en de MijnVerbouwPremie differentiëren op basis van inkomen, om energiezuinige renovaties voor iedereen betaalbaar te maken.

Btw-hervorming en ondersteuning

CD&V pleit voor een grondige btw-hervorming in de sector, om de keuze tussen renovatie en nieuwbouw te vereenvoudigen en het verlaagde btw-tarief voor sloop- en heropbouwprojecten structureel te maken. Daarnaast wordt voorgesteld om financiële en organisatorische ondersteuning te bieden via energie- en woonloketten in elke gemeente.

PVDA: “Sociale en duurzame renovaties als kern van de huizenmarkt”

Collectieve financiering

Partij van de Arbeid stelt voor om een systeem van energiebesparende leningen te implementeren, geïnspireerd door het Duitse ‘tiers payant’-model. Volgens dit model financiert een publieke bank de kosten voor energiebesparende kosten vooraf, zonder instapkosten voor de eigenaars. De terugbetaling gebeurt vervolgens via de besparingen op de energiefactuur.

Efficiëntie door gemeenschappelijke renovaties

De partij promoot het renoveren van volledige straten en wijken. Deze collectieve renovaties zou de efficiëntie verhogen. Dit beleid beoogt niet alleen de verbetering van de energie-efficiëntie, maar versterkt ook de sociale samenhorigheid en verbetert de levenskwaliteit van de betrokken burgers.

Een inclusief plan

Partij van de Arbeid benadrukt het belang van het opnemen van sociale woningen in het renovatieprogramma. Ze willen ervoor zorgen dat dit segment van de woningmarkt niet langer over het hoofd wordt gezien in het plan voor bredere renovatie-inspanningen. Dit zal de leefomstandigheden voor de meest kwetsbare bevolkingsgroepen verbeteren.

Versterking van intercommunale samenwerking

PVDA pleit voor een nauwere intercommunale samenwerking voor waterbeheer en de vermindering van overstromingsrisico’s. Dat is essentieel voor duurzaam beheer van natuurlijke bronnen en risicopreventie.