Verkiezingen 2024: “Hoe vinden we de balans tussen de belangen van huurders en die van verhuurders?”

Met de verkiezingen in het vooruitzicht, ging Immoweb op onderzoek uit en bevroegen we de Belgische politieke partijen over een reeks vastgoedthema’s. We hebben hun antwoorden niet aangepast om een neutrale overdracht van hun voorstellen te verzekeren. In dit artikel bespreken we hun standpunten over de balans tussen de belangen van huurders en die van verhuurders.

Steeds meer particulieren investeren in vastgoed en bieden hun eigendommen te huur aan. Met als gevolg dat er meer en meer potentiële situaties ontstaan waarin de belangen van huurders en verhuurders met elkaar kunnen botsen. Is het voor de politieke partijen in ons land überhaupt wenselijk dat particulieren investeren in de huurmarkt? En hoe willen zij de belangen van zowel huurders als verhuurders evenwichtig verdedigen? Een korte vlucht door de verkiezingsboekjes van onze Vlaamse partijen.

CD&V: “Op naar een gezondere en persoonlijkere private huurmarkt”

In de bres voor de “kleine” verhuurder

CD&V ziet de kleinschalige particuliere verhuurder als een cruciale partner in de huurmarkt. Ze mikken op kortingen op de onroerende voorheffing voor verhuurders die slechts één energiezuinige woning verhuren en op energierenovatiepremies voor kleinschalige verhuurders.

Daarnaast willen ze de kosten voor vastgoedinvesteringen verlagen door het hypotheekrecht af te schaffen en snellere vergunnings- en beroepsprocedures in het leven te roepen. Dit alles in combinatie met een verhoogd woningaanbod, met maar liefst 500.000 extra woningen tegen 2035, zowel op de koopmarkt als op de private en sociale huurmarkten.

Verschillende steunmaatregelen voor huurders

De christendemocraten willen huurders ondersteunen door – waar mogelijk – het sociaal energietarief te vervangen door de installatie van zonnepanelen. Ze pleiten ook voor de uitbreiding van de verzekering gewaarborgd wonen naar private huurders.

Daarnaast bekijken ze de mogelijkheid om energieleningen en premies in het leven te roepen voor huurders en binnen appartementsgebouwen. Tot slot willen ze de besluitvorming over noodzakelijke renovaties met het oog op een beter EPC-label versoepelen. Dit door een gewone meerderheid toe te staan, zodat er minder renovatie-initiatieven een halt worden toegeroepen.

Groen: “Huurmarkt terug onder de mensen brengen”

Fiscale en alternatieve constructies voor verhuurders

Groen geeft aan dat de huurmarkt te lang in de schaduw heeft gestaan. De partij wil dat investeren in huurwoningen aantrekkelijker wordt, onder meer door fiscale hervormingen door te voeren op vlak van huurinkomsten.

Ze willen ook rechtstreekse financiële ondersteuning voor energiezuinige renovaties toegankelijker maken. Hiervoor kijken de groenen deels naar de overheid, bijvoorbeeld door de wachttijden voor premies en leningen aanzienlijk te verkorten.

Daarnaast liggen alternatieve ideeën op tafel, zoals het verhuren via woningcorporaties of een vorm van conventionele huur waarbij een huurpremie direct aan de verhuurder wordt betaald. Dit zou investeerders meer zekerheden kunnen bieden en voor een betaalbaarder woningaanbod voor huurders kunnen zorgen.

Lagere drempels voor (kwetsbare) huurders

De partij van voorzittersduo Nadia Naji en Jeremie Vaneeckhout pleit bovendien voor langdurige huurcontracten als norm om zowel verhuurders als huurders zekerheid te bieden.

Daarnaast wil Groen graag een centraal huurwaarborgfonds oprichten om de toegang tot huurwoningen te vergemakkelijken en om de drempel voor huurders met weinig financiële middelen te verlagen.

N-VA: “Kwaliteit en redelijkheid voorop”

Niet nog meer regels voor verhuurders

Het N-VA van Bart De Wever benadrukt dat de overgrote meerderheid van de verhuurders particulieren zijn die één pand verhuren. Dit als belegging of verzekering voor de toekomst. Dit is volgens hen essentieel om voldoende aanbod op de private huurmarkt te garanderen.

Ze pleiten er daarom voor om verhuurders niet te overbelasten met extra regelgeving, omdat dit een negatieve impact kan hebben op het aanbod van huurwoningen. De partij vindt dat verhuurders namelijk al vaak moeten voldoen aan kwaliteitsnormen en energiezuinigheidseisen.

Bescherming van minder kapitaalkrachtige huurders

N-VA vindt het belangrijk dat huurders worden beschermd door middel van woningkwaliteitsnormen en het conformiteitsattest. Ze stellen gerichte premies voor om huurders met minder kapitaal te ondersteunen bij het zoeken naar een geschikte woning. De partij wil op deze manier een evenwicht vinden tussen het bieden van voldoende aanbod en het waarborgen van de kwaliteit van huurwoningen.

Open Vld: “Focus op groter aanbod”

Stimuleren van particuliere investeringen

Open Vld wil voorkomen dat een hogere fiscale druk op verhuurders het aanbod op de huurmarkt schaadt. Ze pleiten voor een stabiele fiscale omgeving, zodat particuliere verhuurders blijven investeren in de huurmarkt. Dit is volgens hen cruciaal voor voldoende woningaanbod en het huisvesten van een almaar groeiende huurdersbevolking.

De partij van voorzitter Tom Ongena is bovendien geen fan van verdere overheidsinterventies zoals huurprijsregulering, maar wil vooral inzetten op extra aanbod door doordachter bij te bouwen en te verbouwen.

Vertrouwen in huidige regelgeving voor huurders

De liberalen vinden dat de huidige regelgeving voldoende bescherming biedt voor huurders. Ze benadrukken wel dat een evenwichtige aanpak nodig is en blijft om zowel huurders als verhuurders tevreden te stellen en de huurmarkt gezond te houden.

PVDA: “Maximale risicocontrole voor de huurder”

Dwingend huurprijsplafond en online database

PVDA pleit voor de invoering van een dwingend huurprijsplafond. De huurprijs zou in dat geval gebaseerd zijn op enkele objectieve criteria zoals de kwaliteit, het isolatieniveau, de locatie van de woning en het aantal kamers in het gebouw.

Ze willen bovendien een verplicht conformiteitsattest invoeren voor alle huurwoningen – vergelijk het met een technische keuring voor voertuigen – om de kwaliteit van de huurwoningen in kwestie aan te duiden.

De partij van Raoul Hedebouw wil hieraan gekoppeld een openbaar online platform opzetten om huurwoningen te registreren en hun prijzen en conformiteitsniveau bekend te maken. Dit systeem moet ervoor zorgen dat huurprijzen eerlijk en transparant zijn.

Tot slot wil PVDA verbieden dat huurders tijdens de wintermaanden uit de woning kunnen gezet worden. Het overweegt zelfs een evaluatie om deze maatregelen uit te breiden naar het hele jaar. Inclusief mogelijke schadevergoedingen naargelang de financiële situatie van de verhuurder.

Indirecte stimulans voor verhuurder

Via de verschillende bovenstaande maatregelen wil PVDA op een gerichte manier speculatieve investeerders en huisjesmelkers afschrikken. En dus zo de verhuurders ondersteunen in het onderhouden en renoveren van hun eigendommen, dit alles binnen de context van een gezondere woningmarkt.

Vlaams Belang: “Het heft in handen van de verhuurder”

Bijkomend bescherming tegen overlast

Vlaams Belang wil verhuurders beschermen door strenger op te treden tegen huurders die structureel overlast veroorzaken. Zo zou de verhuurder sneller het contract van de huurder nietig kunnen laten verklaren.

De partij van Tom Van Grieken pleit daarnaast voor een verbod op praktijktesten – de zogenaamde mystery calls – bij het afsluiten van huurcontracten. Op deze manier kunnen verhuurders zelf kiezen aan wie ze verhuren. De partij wil verhuurders dus meer controle geven over wie in hun panden zal wonen.

Verhoogde inspecties en strenge straffen

De huurders wil Vlaams Belang dan weer beschermen door meer wooninspecties uit te voeren. Zo moet het conformiteitsattest voor huurwoningen in heel Vlaanderen verplicht worden, zodat iedere huurwoning aan de Vlaamse minimumeisen voldoet.

De partij stelt ook strengere straffen voor huisjesmelkerij voor, inclusief gevangenisstraffen van 1 tot 15 jaar. Tot slot legt Vlaams Belang een uitbreiding van de huurpremies en huursubsidies voor mensen in de meest zorgwekkende situaties op tafel. Met voorrang aan inwoners die minstens 8 jaar onafgebroken ingeschreven staan in het bevolkingsregister.

Vooruit: “Extra opvangnet voor huurders”

Op naar kwantiteit én kwaliteit in het verhuren

Het Vooruit van voorzitter Melissa Depraetere erkent het belang van particuliere investeringen om voldoende aanbod in de huurmarkt te garanderen. Toch blijft voor de socialisten een strikte handhaving van bestaande kwaliteitsnormen cruciaal om ervoor te zorgen dat verhuurders hun eigendommen in goede staat houden.

Huurwaarborg naar beneden, huurindexatie niet koste wat kost

De partij benadrukt de noodzaak van betaalbare woningen voor kwetsbare huurders. Ze geven aan als regeringspartij al meerdere maatregelen te hebben ingevoerd om huurders te beschermen en willen deze traditie voortzetten.

Om huurders te beschermen, ijvert de partij ervoor om de huurwaarborg te beperken tot twee maanden en het verbod op huurindexatie voor slecht geïsoleerde woningen opnieuw in te voeren.

Ze pleiten ook voor maatregelen om buitensporige huurprijzen af te remmen, zoals een maximumtoeslag van 10% boven op de lokale referentiehuurprijs. Deze maatregelen moeten huurders beschermen tegen onredelijke huurverhogingen en zorgen voor een betaalbaardere woningmarkt.