Verkiezingen 2024: “Hoe maken we de vastgoedmarkt toegankelijker?”

Met de verkiezingen in het vooruitzicht, ging Immoweb op onderzoek uit en bevroegen we de Belgische politieke partijen over een reeks vastgoedthema’s. We hebben hun antwoorden niet aangepast om een neutrale overdracht van hun voorstellen te verzekeren. In dit artikel bespreken we hun standpunten over de toegankelijkheid van de vastgoedmarkt.

Met een koopkrachtdaling van 14% in de afgelopen 2 jaar, worden jongeren en minder welgestelde potentiële kopers gedwongen om huurder te blijven of een woning van mindere kwaliteit te kopen. Welke maatregelen overwegen de partijen om de vastgoedmarkt toegankelijker te maken? Een overzicht!

CD&V: “Lenen aan 100% weer mogelijk maken”

Verhoging van het woningaanbod

De christendemocraten onder leiding van Sammy Mahdi pleiten voor een significante toename van het woningaanbod, met als doel om tegen 2035 een half miljoen extra woningen te realiseren. Dit ambitieuze plan is bedoeld om de druk op de woningmarkt te verlichten en meer mensen de kans te geven om een eigen huis te kopen.

Financiële toegankelijkheid

Om de financiële drempels voor het kopen van een huis te verlagen, stelt CD&V voor om de mogelijkheid tot 100% financiering via bankleningen terug op tafel te leggen. Dat klinkt waarschijnlijk als muziek in de oren bij kopers die niet over voldoende spaargeld beschikken en daarom de volledige aankoopprijs van hun woning willen lenen. Bij de banken heerst er wellicht meer voorzichtigheid.

Accordeonlening vs. lagere rentevoeten

Bij tijdelijke financiële problemen werpt de partij de ‘accordeonformule’ op als mogelijke oplossing. Hiermee kunnen huiseigenaren hun hypotheeklening tijdelijk aanpassen om hun maandelijkse lasten te verlichten.

Verder pleit CD&V voor het aanbieden van meer leningen met lage rentevoeten via het Vlaams Woningfonds, specifiek gericht op de laagste inkomens. Dit kan voor CD&V gepaard gaan met het verlagen van de registratiebelasting door het afschaffen van het recht op hypotheekvestiging en door gemeenten de mogelijkheid te geven lagere roerende voorheffingen te hanteren in bepaalde gebieden.

Verzekeringen en premies

CD&V wil ook de grensbedragen voor de Verzekering Gewaarborgd Wonen verhogen en deze koppelen aan de hoogte van het inkomen, zodat meer mensen zich tegen onvoorziene omstandigheden kunnen beschermen.

Daarnaast stelt de partij voor om inkomensgerelateerde renovatiepremies en renteloze energieleningen beschikbaar te stellen voor de laagste inkomens. Dat zou niet alleen helpen bij de financiering van noodzakelijke verbeteringen aan de woning, maar ook bijdragen aan het verduurzamen van het gebouw.

Groen: “Doordachte inplanting als fundament voor een duurzame woontoekomst”

Gerichte verdichting en leegstand wegwerken

Het Groen van Nadia Naji en Jeremie Vaneeckhout zet in op het creëren van extra betaalbare woningen via gerichte verdichting en het tegengaan van leegstand. Op deze manier willen ze de beschikbare ruimte optimaal invullen en efficiënt de strijd aangaan met het woningtekort.

Financieel duwtje in de rug bij renovatieprojecten

Om de kwaliteit van woningen te verbeteren, willen de Groenen toekomstige renoveerders bijkomend ondersteunen, onder meer dankzij voorfinancieringen.  

Sociale leningen stimuleren

Het systeem van de sociale leningen heeft volgens Groen dringend nood aan een kwaliteitsinjectie om mensen met beperkte middelen eenvoudiger toegang te geven tot hypothecaire leningen.

Registratierechten omlaag én omhoog

Net als verschillende andere partijen streeft Groen naar een hervorming van de registratierechten. Voor starterswoningen opperen ze voor lagere registratierechten, terwijl de belastingen voor luxewoningen de hoogte in moet volgens de partij.

Ook aandacht voor de huurders

Een laatste belangrijk groen speerpunt in het toegankelijker maken van de vastgoedmarkt: inzetten op meer betaalbare huurwoningen. Zo moet het in de toekomst beter doenbaar zijn voor jongeren om te sparen voor een eigen woning.

N-VA: “Woning als verzekering op oude dag stimuleren”

Versterken van de Vlaamse woonlening

Een van de speerpunten van N-VA is het versterken van de Vlaamse woonlening. De partij wil bovendien de behandelingstermijn van de aanvragen kort houden, waardoor potentiële kopers sneller duidelijkheid krijgen en de weg naar een eigen woning vlotter verloopt.

De Vlaamse woonlening is vooral gericht op mensen met een beperkt inkomen die een eigen woning willen kopen en renoveren. Lenen is dan mogelijk aan 100% van de aankoopprijs én tegen een lagere rentevoet dan bij de banken.

Fiscale voordelen voor de eerste eigen woning

N-VA wil daarnaast de registratierechten voor de aankoop van de eerste eigen woning verlagen van 6% naar 3%. Het doel is om meer mensen aan te moedigen om te investeren in vastgoed, wat volgens de partij zowat de beste vorm van pensioensparen is.

Jongeren sneller aan een lening helpen

Via de Vlaamse Woonwaarborg wil N-VA het voor jongeren met een beperkte eigen financiële inbreng mogelijk maken om sneller een lening af te sluiten. Deze waarborg helpt potentiële kopers de financiële drempel te overbruggen die vaak een obstakel vormt bij het verkrijgen van een hypotheeklening.

Ondersteuning bij energetische renovaties

Tot slot wil N-VA sterk blijven inzetten op energie-efficiëntie via de Mijn VerbouwPremie en Mijn VerbouwLening. Deze financiële duwtjes in de rug moeten kopers ondersteunen om een goedkopere woning met een lagere EPC-score te kopen en om deze energetisch te renoveren.

Open Vld: “Grotere én toegankelijkere vastgoedmarkt creëren”

Meer aanbod door minder regelgeving

Een kernpunt in het beleid van Open Vld is het vergroten van het woningaanbod. De partij stelt voor om af te stappen van de complexe regelgeving rondom omgevingsvergunningen, wat zou moeten leiden tot snellere en efficiëntere bouwprocessen. Door de schaarse ruimte optimaal te benutten, wil de partij ook meer bouwprojecten mogelijk maken en dus voor een groter woningaanbod zorgen.

Kosten naar beneden halen

Open Vld mikt daarnaast op het beperken van verschillende kosten voor kandidaat-kopers, bijvoorbeeld via:

• Het verlagen van de notariskosten
• Het stelselmatig verminderen van de registratierechten
• Het afschaffen van constructies zoals het hypotheekrecht en het verdeelrecht (de zogenaamde miserietaks)
• Het laten afbetalen van btw op het kopen van nieuwbouwwoning over 10 jaar in plaats van in 1 jaar tijd

Nauwere samenwerking met vastgoedsector

Open Vld wil in de toekomst samen met de vastgoedsector kijken naar manieren om de eigen inbreng van kandidaat-kopers te verlagen. Dit zou het voor meer mensen haalbaar maken om een woning te kopen, zelfs als ze niet over voldoende spaargeld beschikken.

Capaciteit van Vlaams Woningfonds uitbreiden

Een laatste voorstel van Open Vld is het vergroten van de capaciteit van het populaire Vlaams Woningfonds. Door deze uitbreiding zou er meer financiële steun beschikbaar komen voor potentiële nieuwe huiseigenaren.

PVDA: “Publieke bank als katalysator voor toegankelijkere woonleningen”

Lagere registratierechten en notariskosten

Een belangrijk initiatief van de PVDA is het aanzienlijk verlagen van de registratierechten en notariskosten voor de eerste woningaankoop. Voor starters op de woningmarkt ongetwijfeld een welgekomen voordeel.

De publieke weg richting een hypotheeklening

De PVDA wil het voor gezinnen met lage en middelgrote inkomens eenvoudiger maken om een hypotheeklening aan te gaan. Dit via de oprichting van een nieuwe publieke bank. Deze bank zou leningen kunnen verstrekken met gunstigere voorwaarden dan commerciële banken.

Socialere en betaalbaardere woningbouw

De partij stelt voor om projectontwikkelaars in de toekomst te verplichten om een derde van de woningen in grote projecten voor te behouden aan sociale huisvesting en nog een derde aan betaalbare woningen.

Voorrang voor huurders bij verkoop

Ook voor huurders heeft de PVDA een plan klaar. Zo willen ze dat huurders voorrang krijgen bij een eventuele verkoop van de woning die ze huren. 

Vlaams Belang: “Lagere belastingen en weg met de verplichte renovatie”

Fiscale aanpassingen ter ondersteuning van potentiële huiseigenaren

Wanneer het gaat over het financieren van een toegankelijkere vastgoedmarkt kijkt Vlaams Belang al snel in de richting van het fiscale. Zo pleit het onder meer voor:

• Een verhoging van de belastingvrije som tot het niveau van het leefloon. Dit initiatief zou ervoor zorgen dat inkomens tot aan het leefloon volledig vrijgesteld worden van belasting. Meteen goed voor meer financiële ademruimte bij de lagere inkomensgroepen, aldus het Vlaams Belang
• In een tweede fase: het verlagen van de belastingschijf van 40% naar 30%
• Het verhogen van de ondergrens van de hoogste belastingschijf naar 61.000 euro
• Het verlagen van de registratierechten van 3% naar 0% bij de aankoop van een eerste woning als reactie op het verdwijnen van de woonbonus
• Een btw-tarief van 6% voor sloop- en heropbouw voor iedereen. Dit met het oog op voldoende betaalbare en energiezuinige woningen

Meer flexibiliteit in renovatietrajecten

Los van het fiscale plaatje wil de partij ook volop inzetten op het afschaffen van de verplichte renovatie. Op deze manier moeten eigenaars minder financiële druk en meer vrijheid ervaren om op eigen tempo hun woning te renoveren.

Financiële ondersteuning bij woonleningen

Vlaams Belang ziet daarnaast heil in de uitbreiding van de Vlaamse woonlening en wil de Vlaamse overheid borg zien staan voor de eigen inbreng bij hypothecaire leningen.

De partij mikt ook op het uitbreiden van de WIES-regeling (Wonen In Eigen Streek) naar alle Vlaamse gemeenten. Dankzij dit programma kunnen mensen met een lager inkomen, maar met een duidelijke band met hun gemeente of regio, toch aanspraak maken op een woning.

Strengere aanpak tegen speculatieve aankopen

Vlaams Belang wil tot slot een verbod zien op de speculatieve aankoop van koopwoningen door grote investeringsmaatschappijen. Dit om de woningmarkt toegankelijker te maken voor individuele kopers.

Vooruit: “Eerlijke toegang tot de woningmarkt”

Registratierechten in balans brengen

Vooruit wil de registratierechten bij het kopen van buitenverblijven optrekken van 12% naar 21%. Tegelijkertijd ijvert het voor een vrijstelling van de registratierechten tot 250.000 euro voor de enige en eigen woning en voor progressieve belastingen boven deze drempel.

Gedaan met lokale bouwstops en opkoperij

De partij pleit ook voor het beëindigen van lokale bouwstops. Zo wil het vooral duidelijkheid scheppen over welke gronden ontwikkeld kunnen worden en welke niet.

Dit willen ze bij Vooruit graag gekoppeld zien aan een concrete opkoopbescherming in duurdere stadsbuurten. Op deze manier willen ze ervoor zorgen dat iedere nieuw toegevoegde woning als een starterswoning of betaalbare huurwoning kan worden aangeboden.  

Een sterkere Vlaamse woonlening

Net als vele andere Vlaamse partijen roept ook Vooruit op om de Vlaamse woonlening uit te breiden en de financiering van woning toegankelijker te maken, zeker ook voor starters.