Een haard in huis: hoe hou je het gezellig én gezond?

Het knettert, het zorgt voor een warme gloed in je gezicht en het brengt de gezelligheid naar moeilijk te evenaren hoogtes. Dat is het klassieke beeld in ons hoofd van het typische haardvuur. Al eeuwenlang is de haard een warmte- en sfeerbrenger pur sang, maar vandaag is het aanbod groter en ook belangrijk: duurzamer dan ooit. Welke type haardmens ben jij? Met de winter in aantocht zoeken we samen uit welke haard bij jouw huis past en geven we je nog enkele belangrijke tips mee onderweg!

Wat is jouw vurigste prioriteit?

Iedereen heeft zo zijn eigen redenen om een haard in huis te halen. Waar de ene persoon vooral op zoek is naar extra gezelligheid, wil de ander misschien gewoon op de meest efficiënte manier zijn woning (bij)verwarmen. Waar herken jij je het meest in?

1.     Een minimale kost voor jou én het milieu

De traditionele haardopstelling is er eentje met een klassieke schouw of afvoerleiding. De opgewekte rookgassen moeten namelijk op een veilige manier hun weg naar buiten kunnen vinden. Hoe uitgebreider die opstelling, hoe hoger het prijskaartje logischerwijs oploopt.

Zit je met een wat krapper budget, maar wil je toch maximaal genieten van de gezelligheid van een haard in huis én tegelijkertijd je steentje bijdragen aan het milieu? Dan hebben we twee interessante opties voor je.

De elektrische haard

Geen brandstof en dus geen rookvorming, afvoersysteem of nood aan onderhoud. Enkel een stopcontact, meer heb je niet nodig om een levensecht vlammenspel digitaal na te bootsen.

Van leds en hologrameffecten tot houtblok-look-a-likes en extra realistische rookeffecten met waterdamp. Waar deze haardtypes vroeger vooral heel kitsch en onrealistisch oogden, is het visueel verschil met een echte haard vandaag nog bijzonder klein. De warmte, die moet je er wel nog bij denken. Doordat je enkel elektriciteit verbruikt, blijft je impact op het milieu beperkt. Uiteraard dien je dan wel rekening te houden met het energielabel van het toestel.

De bio-ethanolhaard

Geniet van échte vlammen, zonder dat er schadelijke rook, roet of as vrijkomt en ook zonder de grote kosten van een rookafvoerkanaal. Bio-ethanol is trouwens een volledig hernieuwbaar en CO₂-neutraal product. Het is namelijk een alcohol verworven uit fruit, planten of granen. Ook hier moet je het niet doen voor de warmte, maar eens te meer voor de gezellige vibes. Hou er wel rekening mee dat je jouw bio-ethanolvoorraad telkens dient aan te vullen.

2.     Geen gezelligheid zonder extra warmte

Jouw toekomstige haard moet niet alleen dienen als eyecatcher, maar ook om jouw woning (bij) te verwarmen. Niet alleen tijdens de wintermaanden, maar ook tijdens de killere overgangsseizoenen. In dat geval volstaan bovenstaande haarden niet. Welke opties heb je dan wel nog?

De houthaard of -kachel

Wie zijn ogen sluit en aan de klassieke (open) haard denkt, ziet meteen het beeld van een knisperend haardvuur met gloeiende houtblokken voor zich. De authentieke fireplace experience met andere woorden. Hout is bovendien een hernieuwbare energievorm.

Toch komen er bij houtverbranding een aantal aandachtspunten kijken:

• Hout stoken vereist een strikte techniek om schadelijke rookgassen te voorkomen
• Bij de verbranding van hout komen deeltjes fijnstof en roet vrij. Houthaarden met het Europese EcoDesign-label voldoen aan strengere uitstooteisen
• Het vermogen van je kachel of haard moet goed afgestemd zijn op de warmtevraag van je woning. Een goed geïsoleerde nieuwbouwwoning valt niet te vergelijken met een oudere en minder goed geïsoleerde woning
• Door de rook- en roetvorming vraagt een houtkachel regelmatig onderhoud
• Een correct afgestelde ventilatie van je kachel of haard zorgt zowel voor een correcte afvoer van de rookgassen als voor een betere werking van je kachel.

De pelletkachel

Pellets zijn kleine, geperste korrels gemaakt van houtafval en dus een ecologisch interessante optie om mee te verwarmen. Pelletkachels zijn bovendien gekend voor het hoge rendement dat ze uit hun verbrandingsproces halen. Ook hier krijg je een fors vlammenspel te zien, al blijft het zicht meestal beperkt door het kleinere venstertje. 

Net als bij houtkachels en -haarden komt er fijnstof vrij en moeten je rookgassen uit het huis geleid worden via een afvoerleiding. Al komen er minder assen vrij, ook hier is regelmatig onderhouds- en opknapwerk nodig. Bijkomend aandachtspunt: je hebt voldoende plaats in huis nodig om je voorraad pellets op een droge plaats te stockeren.

De gashaard

Gashaarden staan garant voor een visueel schouwspel, maar zonder het grote onderhoud achteraf. Een onderhoudsbeurt per jaar is voldoende om je gashaard in de beste staat te houden.

Bovendien is een gashaard enorm eenvoudig in gebruik. Een simpele druk op de knop van de afstandsbediening is voldoende om het vlammenspel op gang te brengen en weer te doven.

Net als bij hout-, bio-ethanol- of elektrische haarden kan je deze haard in verschillende opstellingen in je interieur kwijt (zie verder). Natuurlijk heb je wel een gasleiding nodig om je gashaard te voorzien van brandstof, net als een afvoerconstructie.

Denk aan je gezondheid

Bepaalde manieren van verwarmen via haarden of kachels kunnen gepaard gaan met gezondheidsrisico’s. Dit kan aan een gebrekkige installatie, de soort van brandstof, een onjuiste stooktechniek, een gebrek aan onderhoud of zelfs een simpel defect liggen.

Voldoende ventilatie is een must om koolmonoxidevergiftiging te voorkomen – tip: installeer een koolmonoxidemelder. Een regelmatige controle en reiniging van de schoorsteen of het rookkanaal is essentieel voor de goede werking van je haard of kachel door de jaren heen.

Wat zegt de regelgeving vandaag?

Een wettelijk verbod op haarden en kachels bestaat vandaag niet in ons land. Niet in Vlaanderen, noch in Wallonië of in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Al wordt er wel met argusogen gekeken naar de uitstoot van fijnstof door toedoen van hout- en pelletkachels.

Het is sowieso aangeraden om een regelmatig onderhoud in te plannen van je haard- of kachelsysteem. Zo geniet je niet alleen op een gezonde, maar ook op een verantwoorde manier van je persoonlijk vuurspektakel.

Van doorkijkhaarden tot hangende haarden

De laatste knoop om door te hakken. Waar moet jouw toekomstige haard of kachel in huis komen te staan en vanop welke plaatsen moet je vuurshow zichtbaar zijn? Je hebt namelijk de keuze uit verschillende haardopstellingen:

• Inbouwhaarden: de verbranding gebeurt in een afgesloten ruimte met één of meerdere glaswanden
• Doorkijkhaarden: met een voor- en achterwand in glas, eventueel in de vorm van een room divider
• Hoekhaarden: de twee voorste glaswanden komen in een hoek samen, de achterste wanden zijn afgesloten
• Driezijdige haarden: drie van de vier zijdes van de haard zijn uit glas vervaardigd, waardoor je een open hoek verkrijgt
• Hanghaarden of -kachels: een echte eyecatcher, doordat je haard of kachel de grond niet raakt en visueel enkel via de buis met het plafond of de muur is verbonden
• Vrijstaande haarden: de variant van hierboven, maar je haard of kachel rust wel op de grond.