Tuinieren in de winter: geef je tuin de tijd om op adem te komen

Valt er überhaupt iets te tuinieren in de winter? Zeker wel! Tussen december en maart leg je namelijk de basis voor het succes van je tuin voor de rest van het jaar. Maar niet te enthousiast, je tuin heeft – zeker in het begin van de winter – nog wat rust nodig.

Breng je tuinhuis op orde

Orde betekent efficiëntie. Tuinieren in de winter begint dus idealiter met een flinke opruimactie. Zet, leg en hang alle materialen die je de komende maanden niet meer zal gebruiken netjes terug op zijn plaats. Zorg dat je (elektrisch) tuingereedschap en (gras)machines ook helemaal op punt staan om straks de lentemaanden mee aan te vatten.

Bescherm je planten tegen de kou

Je tuin is in de wintermaanden in rust. Maar ook al zien je planten en struiken er kaal en vaak verdord uit, toch is er heel wat gaande onder de grond. Om vorstgevoelige vaste planten optimaal te beschermen, heb je verschillende opties, gaande van houtsnippers tot stro.

Maar misschien heb je de beste bescherming gewoon in overvloed liggen in je tuin. De ideale manier om de grond rondom de plantenwortels zo warm en vochtvrij mogelijk te houden tijdens de winter? Afgevallen bladeren. Verzamel deze rondom je planten in je borders en laat ze er gerust liggen tot het voorjaar. Ze zorgen bovendien niet alleen voor bescherming, maar zijn ook perfecte bodemverbeteraars dankzij de organische stoffen die ze aan de grond afgeven tijdens het afsterven.

Maak je oprit en gazon bladervrij

Waar zijn afgevallen bladeren zeker niet welkom? Op je gazon en je stoep. Te veel bladeren op je gazon kunnen je gras verstikken en schimmel veroorzaken. En als je pijnlijke slippartijen wil vermijden, dan maak je ook best je stoep – en zeker gladde tegels – bladervrij.

Als je na het beschermen van je borderplanten nog bladeren in overvloed hebt, verzamel ze ergens op een hoopje. Insecten – en de insecteneters op zoek naar voedsel – zullen je dankbaar zijn.

Bijsnoeien mag, maar niet overdrijven

Wat het onderhoud van je struiken en hagen betreft, is er een verschil tussen je bladhoudende en bladverliezende exemplaren. Bladhoudende struiken en hagen snoei je rond december lichtjes bij, zodat alles er weer netjes uitziet. De grote snoeiwerken zet je best pas aan het einde van de winter weer op de planning.

Bladverliezende struiken of hagen mag je wel wat uitgebreider aanpakken tijdens de eerste wintermaanden, zowel in de breedte als in de hoogte. De winter is het ideale moment om ze een kopje kleiner te maken, zodat ze in het voorjaar weer opnieuw mooi kunnen groeien.

Haal losse planten naar binnen

Of als het om wat grotere exemplaren gaat: pak ze in met ademend materiaal, zoals noppenfolie of fleecedoeken. Als je de potplanten naar binnen haalt, zorg ervoor dat ze ook binnenshuis in vorstvrije temperaturen kunnen leven. En blijf ze natuurlijk regelmatig en voldoende water geven.

Te veel bladeren op je gazon kunnen je gras verstikken en schimmel veroorzaken. Maak je gazon dus tijdig bladervrij.

Maak je planten sneeuwvrij

Hebben we het geluk om nog eens een flink pak sneeuw in ons land te verwelkomen? Zorg er dan voor dat je planten en struiken niet bezwijken onder het gewicht, en maak ze regelmatig sneeuwvrij. En als je dan toch buiten bent, geniet nog op je gemak van het sneeuwlandschap, al dan niet met bijhorend sneeuwballengevecht.

Trek die laatste sprietjes onkruid nog uit

Zijn al je praalplanten beschermd? Dan is het tijd om nog wat overgebleven onkruid te gaan wieden. Zeker wanneer de winter niet al te streng is, kan er hier en daar nog wat onkruid opduiken. Door deze in de winter te verwijderen, bespaar je jezelf heel wat werk in de lente, wanneer het plots heel snel kan gaan.

Denk ook aan de dieren

Vissen en vijverplanten moeten kunnen ademen. Door een gat in het ijs te maken, of door het water in beweging te houden (bijvoorbeeld aan de hand van een pompje), hou je jouw vijverleven gezond. Tijdens de winter laten rottende planten in je vijver namelijk CO₂ vrij en die moet ergens weg kunnen. Zo niet, stijgt de zuurtegraad van je water en dat is geen goed nieuws voor het leven daar beneden. 

En ook boven het wateroppervlak zijn er genoeg diertjes die rekenen op jouw warme hulp tijdens koude dagen. Zoals vogels. Plaats een vogelhuisje en zorg voor voldoende eten (bijvoorbeeld vetbolletjes) en vers water. Spot je nu en dan een egel in je tuin? Zorg voor een knus en droog plaatsje waar ze hun winterslaap kunnen houden, bijvoorbeeld onder een dek droge bladeren of in een egelhuisje.

Wist je dat je bepaalde groenten ook in de winter kan kweken? Denk aan prei, bloemkool, broccoli, pastinaak, winterui, schorseneren en wortelen.

Breng kleur in je tuin met winterbloeiers

Zoals de naam het zegt, zijn winterbloeiers bloemen en planten die het best tot hun recht komen tijdens de wintermaanden. Zelfs in december kan je al bepaalde bloemen of struiken zien ontluiken. Voorbeelden van zo’n winterbloeiers zijn winterjasmijn, kerstroos, sneeuwklokjes of toverhazelaar.

Ook lekkere groenten in de winter

Tuinieren in de winter, dat is ook bezig blijven in je groentetuin. Wist je dat je bepaalde groenten ook in de winter kan kweken? Denk aan prei, bloemkool, broccoli, pastinaak, winterui, schorseneren en wortelen. En ook spruiten, erwten en spinazie groeien goed in de winter. Let wel: bepaalde groenten hebben baat bij extra bescherming tegen té koude temperaturen. Bovendien oogst je sommige groenten, zoals wortel, best nog voordat het buiten begint te vriezen.

Het voorjaar = planten, planten, planten!

Februari en maart zijn de traditionele plantmaanden. Dit is het moment waarop je tuin opnieuw begint te ontwaken en je de basis legt voor een mooie, bloeiende tuin ietsje verderop in het jaar. Hoe je jouw tuin helemaal doet heropleven in de lente, dat lees je in deze blog.