Hoe kan je discriminatie op de huurmarkt vermijden als eigenaar?

Wanneer je een nieuwe huurder moet kiezen, moet je een aantal selectiecriteria opstellen. Maar hier bestaan regels over. Welke eisen kan je als eigenaar stellen? Hoe kan je een weigering van verhuur uitleggen zonder je aan discriminatie te bezondigen? Wat zijn geldige en wettelijk aanvaardbare redenen voor zo’n weigering? Dit is wat je moet weten. 

Discriminatie op de huurmarkt in België: definitie en statistieken

Om discriminatie op de huurmarkt te vermijden, moeten we het eerst en vooral eens zijn over wat die precies inhoudt. Volgens Unia, het Interfederaal Gelijkekansencentrum, is er sprake van discriminatie op de huurmarkt als een kandidaat-huurder niet geselecteerd wordt op basis van een reeks wettelijk beschermde criteria. Onder die criteria van discriminatie valt huidskleur, origine (nationaal of etnisch), inkomen, handicap, geloofsovertuigingen of religie, seksuele oriëntatie, taal, leeftijd, enzovoort.

Tegenwoordig vind je voorbeelden legio van dat soort discriminatie: denk aan vermeldingen genre “OCMW zich onthouden” of “geen tijdelijke contracten” in een huuradvertentie, de verhuur van een eigendom weigeren of de voorgestelde huurprijs verhogen omdat de kandidaat-huurder een hoofddoek draagt  of omdat hij homo is… De statistieken van Unia en de Brusselse regering tonen aan dat dit soort discriminerende situaties wel degelijk voorkomen tijdens de lange zoektocht naar een dak boven je hoofd, van het zoekertje tot de ondertekening van het contract. Op nummer één van de lijst met meest gediscrimineerde mensen op de huurmarkt: allochtonen en kandidaat-huurders zonder arbeidscontract.

Een studie van de Vrije Universiteit Brussel (VUB) legde in 2019 ook discriminatie door Brusselse immokantoren bloot: mensen met een Noord-Afrikaans klinkende naam, zij die een werkloosheidsuitkering ontvangen, of een verstandelijke handicap hebben, zouden systematisch gediscrimineerd worden. Bovendien heeft de gezinssamenstelling van mensen met buitenlandse origine een impact op hun zoektocht naar een huurwoning.

Wat zegt de Belgische wet ?

In de Belgische grondwet staat dat elke burger het recht heeft om een menswaardig leven te leiden. Daaronder valt dus ook het recht op een degelijke woonst. Jammer genoeg wordt de toegang tot dat recht bemoeilijkt door discriminerend gedrag… Daarom hebben de gewesten die bevoegd zijn voor de materie maatregelen getroffen om de strijd aan te gaan tegen dat soort gedrag.

Zo neemt het Brussels Hoofdstedelijk Gewest sinds 2019 “praktijktests” af in de strijd tegen discriminatie op de huurmarkt en deelt het administratieve sancties uit tot € 6.200.

In het Waalse Gewest heeft de regionale politiek van dit onderwerp zelfs een speerpunt gemaakt voor de regeerperiode 2019-2024 door concrete middelen in te zetten: anonieme praktijktesten – zogenaamde “mystery calls” -die kunnen leiden tot administratieve sancties, de bevolking beter informeren, of een opleiding voor professionals in de sector.

Het Vlaamse Gewest wil de maatregelen die enkele lokale besturen al treffen, uitbreiden naar heel Vlaanderen. De regering doet een beroep op de universiteiten om uniforme controles op te zetten. De bedoeling is om eigenaars te sensibiliseren voor discriminatie op de huurmarkt en goede praktijken bij hen aan te moedigen.

Hieronder vind je ons advies en de aanbevelingen van Unia om de perfecte verhuurder te zijn volgens de wet en bij te dragen aan een betere uitvoering van het fundamentele recht op een degelijke woonplek.

De verschillende redenen om een huurder te weigeren

Een kat of hond hebben, student zijn, roker of werkloos… Heel wat kandidaat-huurders worden om verschillende redenen geweigerd wanneer ze een woonplek willen huren. Maar gaat het ook altijd om discriminatie?

Wat je wél mag vragen aan een toekomstige huurder

Als eigenaar of immokantoor heb je het recht om deze informatie te vragen aan een potentiële huurder: hun voor- en familienaam, contactinformatie (e-mail of telefoonnummer), een identiteitsbewijs, het aantal gezinsleden, het bedrag (of een schatting) van hun inkomsten.

Verhuur weigeren aan een roker

Aan een kandidaat-huurder vragen of hij of zij rookt, mag niet. Je mag wel in het huurcontract zetten dat er een rookverbod geldt in de woning of vragen aan de huurder om de ruimtes waarin hij gerookt heeft bij vertrek opnieuw te schilderen.

Huisdieren

Huisdieren verbieden komt eigenlijk neer op het niet respecteren van het recht op een privéleven van de huurder. Een hond of kat verbieden in je huurwoning is mogelijk, maar de reden moet gegrond zijn (allergie, enzovoort). Let trouwens op wanneer een kandidaat-huurder een assistentiehond bij zich heeft: deze kandidaat weigeren kan gezien worden als indirecte discriminatie van een gehandicapte persoon.  

De kredietwaardigheid van een huurder

Wat de inkomsten betreft: als verhuurder heb je het recht om je ervan te vergewissen dat een kandidaat-huurder de huurprijs wel degelijk kan betalen. Maar pas op: als eigenaar mag je enkel het bedrag van de inkomsten nagaan, niet de manier, noch de oorsprong ervan. Een kandidaat weigeren omdat hij een werkloosheidsuitkering trekt, is dus een voorbeeld van discriminatie.

Hoe moet je een weigering tot verhuur uitleggen?

Als je selectie niet gebaseerd is op de wettelijk beschermde criteria, riskeer je niet om vervolgd te worden voor discriminatie op de huurmarkt. Twijfel je, neem dan contact op met Unia of raadpleeg hun informatiebronnen.

Of je nu weigert via brief, telefoon of een Facebookbericht, blijf altijd beleefd en hoffelijk. Het is nooit aangenaam om een njet te krijgen, toon dus zeker spijt en medeleven tegenover de kandidaat-huurder.

Hoe vermijd je discriminatie op de huurmarkt? Onze tips & tricks!

• Schrijf je advertentie klaar en duidelijk, zonder discriminerende taal (kijk de lijst van discriminiatiecriteria na). Vermeld duidelijk de huurprijs en bijkomende kosten, de oppervlakte, het aantal ruimtes en slaapkamers.

• Tijdens je selectie is het codewoord “objectiviteit”. Kijk je de kredietwaardigheid van een kandidaat na, hou dan niet enkel rekening met het salaris, maar bekijk het geheel van alle inkomsten: kinderbijslag, werkloosheidsuitkering, alimentatie, rente, enzovoort. Bekijk ook andere garanties die de kandidaat je geeft, zoals een bewijs van recent betaalde huur of spaargeld.
  
• Of je nu een appartement, huis of vakantiewoning verhuurt, geef altijd aan hoeveel mensen er maximum kunnen verblijven op basis van de oppervlakte.