Hulp op de werf: zijn jouw vrienden of familie zomaar welkom? 

Iedere euro die je kunt besparen bij het (ver)bouwen, is natuurlijk heel mooi meegenomen. Mogelijk heb je familieleden of vrienden die meer dan een handje kunnen toesteken. Maar mag je zomaar ieders hulp op de werf inroepen?

Waarom zou dit überhaupt een probleem zijn?

Iedere professionele aannemer die instaat voor jouw verbouwings– of nieuwbouwwerken, valt onder de btw-regeling. Jij betaalt 6 of 21% btw op zijn diensten. Geld dat doorvloeit richting de overheid.

Schakel je iemand uit je eigen familie- of vriendenkring in, dan kan de overheid dit beschouwen als zogeheten sluikwerk. Anders gezegd: je betaalt die persoon of personen mogelijk in het zwart, waardoor je geen belastingen op het geleverde werk hoeft te betalen.

Het risico bestaat dus dat je – na een controle door een inspectiedienst – tegen een fikse boete aanloopt. Of erger. Maar meer daarover iets verderop.

Vrienden die komen helpen op de werf? Het risico bestaat dat je – na een controle door een inspectiedienst – tegen een fikse boete aanloopt. Of erger.

Wie mag hulp op de werf bieden?

Gelukkig zijn er enkele regels vastgelegd die wat meer houvast bieden voor zij die zelf alle (ver)bouw(ings)werken in handen willen nemen, eventueel met de hulp van kennissen.

Zo mogen de meeste familieleden je zonder probleem bijstaan op de werf. Dat is sowieso het geval voor:

• Familieleden in de eerste graad: partner, (schoon)kinderen, (schoon)ouders
• Familieleden in de tweede graad: (schoon)broers en -zussen, kleinkinderen, grootouders, zwagers, stiefbroers en -zussen

Ook hulp door familieleden in de derde graad (ooms, tantes, neven, nichten…) wordt in de praktijk wel toegelaten, al beperkt de strikte toelating zich tot de eerste twee graden.

Vrienden vallen uit de boot

De regels worden plots strikter toegepast wanneer het gaat om vrienden of kennissen. Zij vallen buiten bovengenoemde uitzonderingen, waardoor het risico op een proces-verbaal na een controle door een inspectiedienst reëel is.

Wat kan er gebeuren als je toch prijs hebt?

Stel: je roept de hulp in van vrienden, maar een buur die niet zo opgezet is met jouw bouwplannen maakt hier melding van. Of je wordt er toevallig steekproefsgewijs uitgepikt door een inspecteur. Wat als deze effectief een proces-verbaal opstelt en een inbreuk noteert?

In de eerste plaats loop je mogelijk tegen een boete aan. Maar het kan ook erger, zeker als je de hulp inschakelt van iemand die (tijdelijk) werkloos of in ziekteverlof is. In principe mogen zij geen uitkering ontvangen voor de dagen waarop ze jou komen helpen. Met andere woorden: zij kunnen hun uitkering kwijtspelen.

Meer nog: als de inspecteur van dienst ernstige vermoedens heeft van sluikwerk – bijvoorbeeld omdat je als bouwheer zelf niet aanwezig bent op de werf op het moment van de controle – dan loopt de rekening mogelijk nog verder op. In dat geval zou je kunnen handelen als werkgever en dreig je onder de arbeidswetgeving te vallen. Met alle verplichtingen van dien op vlak van belastingen, sociale rechten, verzekering, noem maar op.

Belangrijk: verzeker jou en je helpers

Bovendien is een werfongeval relatief snel gebeurd. Om het vermoeden van een arbeidsongeval zo ver mogelijk de wereld uit te helpen, doe je er best aan om je helpers een document te laten ondertekenen waarin ze verklaren dat ze jou gratis helpen. Ook al gaat het om je naaste familieleden. Zo is er achteraf geen sprake van onduidelijkheden of dubbelzinnigheden.

Om helemaal met een gerust gemoed de bouwwerken aan te vatten, ga je best ook tijdig na of iedereen voldoende verzekerd is bij een eventueel werfongeval. De kostprijs van de behandeling van een zwaar letsel gaat die van een dergelijke verzekering namelijk ver voorbij.

Verzamel zoveel mogelijk offertes, facturen, foto’s van de werken, aankoopbewijzen van de gebruikte bouwmaterialen… zodat je kunt bewijzen wie je met wat geholpen heeft op de werf.

Klopt je btw-verhaal?

Los van bovenstaande do’s en don’ts, moet aan het einde van de werken ook je btw-verhaal kloppen. Met andere woorden: is de aangegeven (nieuwe) waarde van je woning in verhouding met de aangegeven btw aan het eind van de rit?

Daarom dien je ten laatste drie maanden na het betekenen van je (nieuwe) kadastraal inkomen een formulier (111/B57) in te dienen, met daarin 15 vragen. Onder meer over wie jou al dan niet gratis is komen helpen.

Belangrijk: verzamel zoveel mogelijk offertes, facturen, foto’s van de werken, aankoopbewijzen van de gebruikte bouwmaterialen… Deze dien je sowieso gedurende de eerstvolgende vijf jaar bij te houden ter bewijs. Hoe concretere bewijzen je in handen hebt van de hulp op de werf en van de uitgevoerde werken, hoe beter. Op deze manier voorkom je een mogelijke boete of btw-toeslag van de fiscus.

Voor btw-plichtigen die een privéwoning bouwen, gelden trouwens specifieke regels.