Plaatsing regenwaterput: Vlaanderen legt lat hoger, wie volgt?

Tegenwoordig gaat er in ons land geen zomer meer voorbij zonder nieuwsberichten over mogelijke grondwatertekorten. Dat heeft helaas ook zijn impact op ons drinkwater. De plaatsing van een regenwaterput is een eerste belangrijke stap richting beterschap. Hoe zorg je ervoor dat jouw investering maximaal rendeert? En wat zijn de verplichtingen in jouw regio?

Waarom is regenwater hergebruiken zo belangrijk?

Veel mensen gebruiken vandaag perfect drinkbaar water om hun wagen te poetsen, hun planten in de tuin te besproeien en zelfs om het toilet mee door te spoelen. En dat terwijl in heel wat delen van de wereld drinkwater een schaars goed is geworden.

Voor drinkwater betaal je bovendien – afhankelijk waar je in België woont – tussen de 4 en 6 euro per kubieke meter. Op jaarbasis kost je drinkwaterverbruik je gemiddeld tussen de 450 en 650 euro. Door een deel van je waterverbruik te vervangen door regenwater via je dak(goten) kun je jouw drinkwaterkosten met de helft terugdringen.

Dichter bij huis kampen we de laatste jaren bovendien almaar meer met grondwaterproblemen. Hoe droger het weer, hoe lager de grondwaterstand en hoe minder water de natuur ter beschikking heeft om mens, dier en plant te voorzien in hun levensbehoeftes. Want ook ons drinkwater wordt voor een groot deel uit grondwater gewonnen.

Waar mag je regenwater voor gebruiken?

Om sanitaire redenen mag je regenwater niet zomaar voor eender wat gebruiken. Waar komt regenwater niet voor in aanmerking?

• Drinken of koken
• Afwassen
• Douchen, een bad nemen of een kattenwasje doen

Waar je regenwater wel perfect voor kunt gebruiken:

• Toilet doorspoelen
• Schoonmaken
• De wasmachine
• Sproeien in de tuin
• De wagen wassen

Wat is de ideale grootte van een regenwaterput?

Een vuistregel om de ideale grootte van een regenwaterput in te schatten: minimum 50 liter per m² dakoppervlak. Bijvoorbeeld: met een dak van 100 m² ga je best voor een put van minstens 5.000 liter.

Het is belangrijk om op voorhand je regenwaterverbruik zo accuraat mogelijk in te schatten. Met een te kleine put kom je – in maanden met weinig regen – niet lang toe met het beschikbare regenwater en moet je alsnog overschakelen op drinkwater uit je leidingen. Met andere woorden: het zal veel langer duren voordat jouw investering is terugbetaald.

Maar ook de omgekeerde situatie is niet ideaal. Als je regenwaterput niet regelmatig kan overlopen, kunnen vuildeeltjes die lang aan het oppervlak blijven drijven de kwaliteit van het water aantasten.

Handig: zowel Vlaanderen als het Brussels Hoofdstedelijk Gewest beschikken vandaag over tools om de ideale grootte van je regenwaterput beter te helpen inschatten.

Om sanitaire redenen mag je regenwater niet zomaar voor eender wat gebruiken. Je planten besproeien kan echter perfect met hemelwater.

(Voorlopig) niet overal verplicht

Bovenstaand cijfer is echter adviserend. Vanuit de gewesten – en zelfs op gemeentelijk niveau – kunnen er wettelijke verplichtingen gelden.

Zo werkt Vlaanderen al sinds 2013 met een regelgeving rond het plaatsen van regenwaterputten voor woningen. Vandaag is een regenwaterput van minstens 5.000 liter verplicht voor wie ging bouwen. Idem voor grondige verbouwingen, waaronder heropbouwprojecten of uitbreidingen van minstens 40 m².

Vanaf 2 oktober 2023 gaan ze in Vlaanderen nog een stapje verder:

• Daken tot 80 m²: minstens 5.000 liter opvangcapaciteit
• Daken vanaf 80 m²: minstens 7.5000 liter opvangcapaciteit
• Daken vanaf 120 m²: minstens 10.000 liter opvangcapaciteit
• Naast bovenstaande geldende verplichtingen bij verbouwingen, zal je ook bij werken aan een bestaand watersysteem een regenwaterput dienen te voorzien
• Tot slot worden ook de eisen met betrekking tot het laten infiltreren van regenwater in de bodem aangescherpt

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is er sinds 2006 sprake van een verplichting bij nieuwbouw. Daar dient jouw regenwaterput minstens 33 liter per m² horizontaal dakoppervlak te dekken.

Uitzondering op de regel: is het omwille van plaatsgebrek of om andere redenen praktisch gezien niet mogelijk om een regenwaterput te voorzien, dan kunnen deze verplichtingen wegvallen.

In Wallonië bestaat er momenteel geen sluitende regelgeving rond het opvangen en hergebruiken van hemelwater. De plaatsing van een regenwaterput is er dus tot op de dag van vandaag nog niet structureel verplicht, maar deze piste wordt momenteel wel van naderbij bekeken. Los daarvan zijn er heel wat gemeenten – zo’n één op de vijf – die wel een verplichting opleggen met het oog op een stedenbouwkundige vergunning.

Een regenwaterput in kunststof heeft een hoger kostenplaatje dan zijn betonnen variant met dezelfde inhoud.

Hoeveel kost een regenwaterput?

De basis van een regenwatersysteem is een ingegraven betonnen of kunststof reservoir waarin het hemelwater wordt opgevangen via je dak(goten). Een regenwaterput uit kunststof heeft een hoger kostenplaatje dan zijn betonnen variant met dezelfde inhoud.

Maar de put zelf is slechts één onderdeel van de volledige regenwaterinstallatie. Om het systeem naar behoren te laten werken, heb je ook een pompsysteem nodig om het water tot bij de verschillende tappunten te krijgen en filters om vuildeeltjes en onaangename geurtjes uit je water te houden.

Dit kan je laten aanvullen met een systeem dat automatisch overschakelt naar leidingwater voor wanneer je over te weinig regenwater beschikt. En vergeet tot slot de transport-, plaatsings- en keuringskosten niet.

In totaal bedraagt de kostprijs van een volledige installatie tussen de 1.500 en de 6.000 euro, los van de btw, transport- en installatiekosten. Hou er rekening mee dat deze kosten bij renovatieprojecten hoger kunnen oplopen, afhankelijk van het nodige voorbereidende werk.

Premies of subsidies bij plaatsing regenwaterput?

Heb je tot slot recht op premies of subsidies om de plaatsing van je regenwaterput te bekostigen?

• Vlaanderen: Mijn Verbouwpremie en eventuele gemeentelijke premie
• Wallonië: eventuele gemeentelijke premie
• Brussels Hoofdstedelijk Gewest: Renolution-premie en eventuele gemeentelijke premie