Wat is een notaris en wanneer is deze verplicht?

Bij sommige overdrachten zijn er zoveel financiële en juridische belangen gemoeid dat ze duidelijk op papier moeten worden gezet. De persoon die daarvoor zorgt, is de notaris. Van allesregelaar tot vertrouwenspersoon: wat is een notaris en wanneer ben je verplicht om deze in te schakelen? Wij vatten het voor je samen.

340 jaar… and counting

Het oudste notariskantoor in ons land zou opgericht zijn in 1679 en staat op naam van notaris Gerardus Dierckx in Turnhout. Het beroep van notaris bestaat met andere woorden al honderden jaren en niets wijst erop dat het snel zal verdwijnen.

Logisch ook, want een notaris speelt een cruciale rol bij de meest bepalende momenten in een mensenleven. Denk aan een huwelijk, een erfenis en natuurlijk de aankoop van een bouwgrond of woning.

Wat is een notaris precies?

Een notaris is aan zet wanneer meerdere mensen betrokken zijn bij een overdracht van goederen of wanneer er een (her)verdeling van rechten plaatsvindt. Hij zorgt er als onpartijdige en onafhankelijke expert voor dat alle betrokken partijen duidelijk weten wat de juridische en financiële gevolgen van hun keuzes zijn en giet daarna alles in een officieel en bindend document.

Maar het takenpakket van de notaris is niet beperkt tot het puur uitvoerende. Verre van zelfs. Wanneer je een woning wenst te kopen, zal je notaris de koopakte tot in de puntjes voorbereiden. Daar hoort best veel research bij. Zo zal hij onder meer onderzoeken of de (ver)koper van de woning met schulden kampt, of alle vergunningen en attesten in orde zijn, enzovoort.

Op basis van zijn onderzoek stelt hij een volledig en juridisch waterdicht dossier samen dat de fundamenten vormt van de uiteindelijke verkoopovereenkomst, en uiteindelijk ook de koopakte. Tot slot laat hij na de handtekeningen alles officieel registreren bij de bevoegde instanties. 

Lees ook: welke kosten zijn verbonden aan een notaris?

Een sterke notaris zal de vele bladzijden in juridische taal in een officiële akte perfect in gewone mensentaal weten te vertalen. 

Wanneer is een notaris verplicht?

Wanneer we het over wonen hebben, is een notaris verplicht in drie situaties:

• Het opstellen van een verkoopovereenkomst voor een pand of grond
• Het vastleggen van een hypothecaire lening
• Het organiseren en begeleiden van een openbare verkoop

Tijdens deze procedures – waar telkens een notariële akte bij komt kijken – staat de notaris voortdurend klaar met juridisch en financieel advies. Bij het overlopen van de officiële aktes ter ondertekening zal hij of zij ook altijd de teksten nog een laatste keer voorlezen. Hét moment om eventuele onduidelijkheden nog even te bespreken. Een sterke notaris zal de vele bladzijden in juridische taal perfect in gewone mensentaal weten te vertalen.

Hoeveel dien jij maandelijks af te betalen voor een woonlening? Bereken het via onze tool

Wanneer is een notaris niet verplicht, maar aangeraden?

Bij het nalaten van een woning is het in principe niet verplicht om een notaris in te schakelen. Toch is een bezoek aan de notaris aan te raden, aangezien hij zijn expertise in familierecht, fiscaliteit en vastgoed kan inzetten om een zo gunstig mogelijke oplossing voor te stellen.

Wat vele mensen niet weten, is dat je een notaris ook puur voor advies kunt aanspreken.

Wel adviseur…

Wat vele mensen niet weten, is dat je een notaris ook puur voor advies kunt aanspreken, ook al heb je nog geen concrete woning of grond in het vizier. Zo kan hij of zij je onder meer informeren over:

• de meest voordelige formules voor woonleningen naargelang je gezinssituatie
• de fiscale en juridische gevolgen van eventuele beslissingen
• de staat van een woning of grond en eventuele bijhorende verplichtingen of risico’s
• de rechten en plichten bij de (ver)huur van een woning

Kortom, in elke situatie waarbij je niet over voldoende informatie beschikt om de verkoop, aankoop of (ver)huur van een woning aan te vatten, is de hulp van een notaris zeker welkom.

… geen bemiddelaar

Dankzij de vele nuttige informatie die een notaris je kan verschaffen en zijn vele jaren ervaring en mensenkennis, voorkom je niet alleen dat je later spijt krijgt van je beslissing, maar vermijd je ook discussies achteraf met de andere betrokken partijen.

Een notaris voorkomt met andere woorden geschillen door een zo compleet en evenwichtig mogelijk dossier samen te stellen. Voor geschillen achteraf kun je echter niet meer terecht bij de notaris.