Een woonboot, alleen voor de welvarenden?

Wonen op het water, een idee dat velen onder ons meteen doet wegdromen. De ultieme vrijheid om te wonen waar je wil, je elke dag gezellig terugtrekken in je eigen unieke, drijvende stekje, je eigen ochtenduitzicht kiezen, een plonsje in het water maken in de zomer… Een haalbare kaart of niet? Wij vertellen wat er allemaal bij de aankoop van een woonboot komt kijken.

1. Een breed kostenplaatje

In tijden van hoge woningprijzen is het misschien de moeite om een kijkje te nemen naar alternatieve woonvormen. Zoals een woonboot bijvoorbeeld. Is een woonboot effectief betaalbaarder dan een gemiddelde gezinswoning? 

In vele gevallen wel. Met wat geluk stoot je al op boten van 30.000 à 80.000 euro, maar verwacht je in dat geval niet aan een afgewerkte en tot in de puntjes ingerichte woonboot. Het zijn vooral de bijhorende verbouwingskosten die wel eens zeer hoog kunnen oplopen. Denk onder meer aan:

• Eventuele herstellings- en vernieuwingswerken aan de romp en de motor
• Isolatie en eventueel nieuwe ramen
• Elektriciteit, sanitair, verwarming en ventilatie
• Verplichte investeringen in (brand)veiligheid

Woonboten zijn tot nader order niet onderworpen aan dezelfde energie-eisen die voor een gezinswoning gelden. Het grote voordeel is dat je als koper van een woonboot dus zelf kan beslissen hoeveel je investeert in je woning op het water.

Toch zal je zowel op korte als lange termijn rekening moeten houden met heel wat dingen waar je in eerste instantie niet meteen aan denkt. Zo bestaat een woonboot voornamelijk uit staal, dat heel vervormbaar materiaal is. Zeker in contact met water en onder invloed van uiteenlopende temperaturen. Bovendien is een boot voortdurend in beweging, zelfs aangemeerd. Dat kan op den duur zorgen voor barsten in tegels, vloeren en wanden.

Nog een aantal belangrijke vragen om op voorhand goed over na te denken:

• Is het überhaupt mogelijk om elektriciteit van het net af te nemen?
• Hoe ga je jouw watervoorziening en -zuivering regelen?
• Wat met de opslag/afvoer van sanitair water?
• Moet je op zoek gaan naar meubels op maat gezien de indeling van de boot?

Wie een woonboot wil verbouwen, hoeft mogelijk geen btw te betalen op de renovatiewerken. Die vrijstelling geldt alleszins voor verbouwingen of herstellingen aan schepen bestemd voor commerciële binnenlandse vaarten.

Tegelijkertijd is het zo dat woonboten die permanent vastliggen aan de oever en/of bodem toch aanzien kunnen worden als onroerend goed en plots onder de 6% btw-regeling kunnen vallen voor woningen ouder dan 10 jaar.

Maar ook een btw-tarief van 21% is mogelijk als de woonboot onder geen van beide bovenstaande categorieën zou vallen. Met andere woorden: informeer je hier dus goed over op voorhand.

Het aantal beschikbare ligplaatsen voor woonboten is beperkt in ons land. De wachtlijsten kunnen bijgevolg heel lang zijn.

2. De financiering

Het goede nieuws: sinds 2017 is het mogelijk om ook een hypothecaire woonlening af te sluiten voor de aankoop voor een woonboot. Voordien was het enkel mogelijk om je aankoop te financieren met een persoonlijke lening. Bovendien betaal je geen onroerende voorheffing aangezien een woonboot een roerend goed is.

Toch zal je na wat online opzoekingswerk niet meteen een waslijst aan banken terugvinden die spontaan specifieke woonleningen voor woonboten aanbieden. Dat komt omdat rond dit type van wonen nog steeds veel onduidelijkheid heerst. In tegenstelling tot bij onze noorderburen, staat wonen in het water in België nog altijd in zijn kinderschoenen. Maar vragen staat zeker vrij. Pols dus zeker bij verschillende financiële instellingen naar wat mogelijk is.

Nog een aantal interessante tips bij de aankoop van een boot:

• Geen ervaring met (woon)boten: win het advies van een ervaren makelaar in
• Inspecteer de boot op het droge: de staat van de romp is cruciaal en kan je alleen maar uitvoerig controleren wanneer de boot niet in het water ligt
• Vraag het meest recente keuringsverslag op of regel zelf een keuring: sommige woonboten dienen om de vijf jaar gekeurd te worden.

3. De regels

Het aantal beschikbare ligplaatsen voor woonboten is beperkt in ons land. De wachtlijsten kunnen bijgevolg heel lang zijn. Als je meteen een boot inclusief ligplaats kunt overkopen van iemand, doe je dus gouden zaak.

Is dat niet het geval, dan wordt het te volgen stappenplan meteen uitgebreider. Los van het hele budgetverhaal, heerst er namelijk ook een strikte regelgeving rond het in gebruik nemen van een woonboot. Zo zal je onder meer:

• een vergunning voor een vaste ligplaats dienen aan te vragen, inclusief domicilie in de gemeente waar je je wenst te settelen. Dat gebeurt via de Vlaamse Waterweg (Vlaanderen) of de Direction des Voies Hydrauliques van de gemeente in kwestie in Wallonië
• een afgesproken huurprijs moeten betalen voor je ligplaats en mogelijk ook een waarborg
• moeten kunnen bewijzen dat je woonboot veilig is en ook de nodige verzekeringen hiervoor afsluiten
• moeten nagaan of je zomaar (gratis) je ligplaats mag verlaten om rond te varen of om tijdelijk elders aan te meren

Meer info over de specifieke regelgeving in jouw regio vind je hier terug:

• Voor Vlaanderen
• Voor Wallonië

Los van het hele budgetverhaal, heerst er ook een strikte regelgeving rond het in gebruik nemen van een woonboot.

Het mag duidelijk zijn dat een woonboot kopen en inrichten een meerjarenplan is waarvan je alle voor- en nadelen heel goed tegen elkaar dient af te wegen. Maar eens alle financiële en administratieve rompslomp achter de rug is, heb je wel een héél unieke woning in je bezit.