De energiezuinige woning: het beste wapen tegen de wispelturige energieprijzen

Een energiezuinige woning is cruciaal om je eigen energiekosten zo laag mogelijk te houden. Allesbehalve een overbodige luxe gezien de historisch hoge facturen. Wat zijn de implicaties van de huidige torenhoge gas- en stroomkosten voor (ver)kopers, investeerders en (ver)huurders? Waar dien je op te letten bij de aankoop van een energiezuinige woning? En hoe kan je in je huidige woning zoveel mogelijk energie besparen?

Klimaatplannen zetten iets in beweging

Moderne nieuwbouwwoningen zijn logischerwijs beter beschermd tegen hogere energieprijzen dan woningen die reeds 20 jaar meegaan. Tenzij deze woningen in tussentijd een ingrijpende energetische renovatie hebben ondergaan.

De nood om bestaande – en zeker oudere – woningen energetisch aan te pakken, zal er de komende jaren alleen nog groter op worden. Niet alleen door de almaar onvoorspelbaardere elektriciteits- en vooral gasprijzen, maar ook door de wereldwijde plannen om de verdere opwarming van de aarde tegen te gaan. Minder energie verbruiken, betekent minder CO₂ uitstoten, maar daar loopt het bij heel wat woningen net mis.

In Vlaanderen vertaalde die bezorgdheid zich sinds 2023 in de renovatieverplichting. Wie een woning koopt met een te laag energielabel, zal verplicht zijn om die woning tot op bepaalde hoogte energiezuinig te renoveren. En dat binnen vijf jaar na aankoop. Aangezien naar schatting 8 à 9 op de 10 woningen voor 1980 gebouwd zijn, is er nog heel wat werk voor de boeg.

Om die werken financieel te kunnen dragen – de kosten komen namelijk boven op de woningprijs – krijgt de koper toegang tot een renteloze lening. Voor ingrijpende energetische renovaties komen ze zelfs in aanmerking voor een negatieve lening. Wie een woning wil kopen om te verhuren, zou aan bepaalde energetische eisen moeten voldoen.

En ook in Wallonië en in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest beweegt er wat. Zo werd er in Brussel een voorstel op tafel gegooid voor een verplicht EPB-attest vanaf 2025 voor alle woningeigenaars, vaste renovatiewerken om de vijf jaar vanaf 2030 en een verplicht te behalen energielabel tegen 2050. En in Wallonië werd in 2022 een vereenvoudigd en versneld premiesysteem gelanceerd om energetische renovaties extra te stimuleren.

Wat betekent dit voor (ver)kopers …

Het is duidelijk: iedereen moet stilaan zijn steentje bijdragen om energiezuiniger te wonen en dus zo weinig mogelijk energiekosten te betalen. Zo zal een koper in de toekomst steeds meer rekening moeten houden met renovatiekosten op korte of middellange termijn. Komen daar almaar meer verplichtingen bij kijken – zoals in Vlaanderen en mogelijk ook in Brussel –  dan bestaat volgens bepaalde experten de kans dat de woningprijzen weer in dalende lijn zullen gaan. Of alleszins minder snel zullen stijgen.

Verkopers van, maar ook investeerders in woningen met het oog op verhuur, zullen op hun beurt meer moeten investeren in een energetische update van hun woning. Zo niet, riskeert hun woning een te grote achterstand op te lopen en kloppen geïnteresseerde huurders elders aan, waar ze minder energiekosten betalen én meer comfort krijgen in ruil voor de geboden huurprijs. 

… en voor (ver)huurders

In zo’n huurcontext kunnen de stijgende energiekosten trouwens voor de nodige onduidelijkheid zorgen. In de meeste gevallen is de huurder zelf verantwoordelijkheid voor het afsluiten van zijn energiecontracten. In dat geval is er geen discussie mogelijk. Hij betaalt namelijk rechtstreeks aan de energieleverancier, volgens de voorwaarden van het contract.

Toch kunnen er andere afspraken gemaakt worden. Zo kan je als huurder een maandelijkse vaste, forfaitaire kost betalen voor je energie. Betaal je veel te weinig in verhouding tot de stijgende energieprijzen, dan kan de verhuurder via de vrederechter wel nog een verhoging aanvragen in lijn met het werkelijke verbruik.

Ook het betalen van een maandelijkse provisie behoort tot de mogelijkheden, waarbij je aan het eind van het jaar geld terugkrijgt of bijpast naargelang de prijs onder de afrekening. En vergeet ook eventuele gemeenschappelijke energiekosten niet (lift, verlichting in de gang, …): ook hier draag je als huurder mogelijk jouw deel aan bij.

Het is duidelijk: iedereen moet stilaan zijn steentje bijdragen om energiezuiniger te wonen en dus zo weinig mogelijk energiekosten te betalen.

Energiezuinige woning kopen: waarop letten?

Ben je op zoek naar een woning en wil je weten hoe groen of hoe rood het energieplaatje kleurt? Iedere verkoper of verhuurder van een huis of appartement moet vandaag verplicht een EnergiePrestatieCertificaat (of een EPB-certificaat in Brussel) voorleggen. Dit certificaat geeft via een label de energiescore van de woning aan. Bovendien bevat het document een aantal aanbevelingen om de woning energetisch te verbeteren.

Toch staar je je best niet blind op het EPC. Zo kan een slecht tot matig geïsoleerde woning met zonnepanelen en een warmtepomp toch nog een redelijk goede EPC-score behalen. Of kan een woning met een groen A-label nog volledig op gas verwarmd worden. Met andere woorden, een sterke EPC-score betekent niet automatisch een lagere energiefactuur. Niet op korte en niet op lange termijn.

Voor verkopers of investeerders is een groen EPC dan weer een quasi garantie op een hogere verkoopprijs. In het geval van appartementen stijgt voornamelijk de huurprijs bij een betere EPC-score. 

Wat is de beste garantie op een blijvende lage energiefactuur?

Hoe bekom je een energiezuinige woning? Je woning energetisch renoveren gebeurt in 3 stappen, in de volgende ideale chronologische volgorde.

Je woning isoleren

30% van je warmte – en dus ook je dure stookkosten – gaat verloren via het dak en nog eens een dikke 30% via je vloer en gevels. Door je gebouwschil doorgedreven te isoleren en luchtdicht te maken, hoef je minder te verwarmen en geniet je dus de beste bescherming tegen stijgende energieprijzen.

In veel gevallen is dit meteen de meest kostelijke investering, al hangt dat ook van het type woning af. Zo zal een oudere vrijstaande villa meer dak- en geveloppervlakte tellen dan een kleinere rijwoning. Met als gevolg een (veel) duurdere isolatiekost.

Minstens dubbele beglazing plaatsen

Nog eens 12% van de opgewekte warmte in je woning verdwijnt via je ramen. Hoogrendementsbeglazing of triple beglazing zorgen voor een nog energiezuinigere gebouwschil. Ook hier kan het kostenplaatje aardig variëren naargelang het aantal ramen in huis en hun omvang.

Energiezuinige en hernieuwbare technieken

De snelste weg naar een betere EPC-score, maar zoals gezegd niet de meest toekomstgerichte ingreep wanneer de gebouwschil nog niet op punt staat: een verwarmingssysteem met een laag verbruik – zoals vloerverwarming – is sowieso een goede investering, aangezien je deze zowel via een gasketel als via een warmtepomp kunt aansturen.

Is je woning voldoende geïsoleerd, dan kan je nog bijkomende winst boeken dankzij hernieuwbare technieken zoals een warmtepomp, zonnepanelen of een zonneboiler. Hou in het achterhoofd dat deze technieken elk jaar verbeteren en efficiënter worden.

Staar je niet blind op het EPC. Zo kan een slecht tot matig geïsoleerde woning met zonnepanelen en een warmtepomp toch nog een redelijk goede EPC-score behalen.

Heb je recht op premies?

Om de kosten voor een energetische renovatie mee te ondersteunen, hanteren de verschillende regio’s in ons land hun eigen premie- en subsidiesystemen. Bekijk hier de renovatiepremies voor:

• Vlaanderen
• Wallonië
• Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Vele kleintjes maken een grote

Ook op dagdagelijkse basis kan je geld besparen door bewust met je energie om te gaan in huis. Nog een aantal tips om je energiekosten zo laag mogelijk te houden:

• Met niet-geïsoleerde waterleidingen die door onverwarmde vertrekken lopen, duurt het langer voordat je water opwarmt en dus moet je verwarmingssysteem een tandje bijsteken.
• Laat je verwarmingssysteem, zoals je verwarmingsketel of boiler, op regelmatige basis onderhouden, zodat ze hun beste rendement blijven halen.
• Een slimme meter – bij voorkeur gelinkt aan je huishoudelijke toestellen en technieken – kan je een gedetailleerd inzicht in je energieverbruik bieden.
• Nog niet overal led? Tijd om deze energiezuinige verlichting overal toe te passen.
• Zonnepanelen in huis? Doe je (vaat)was of andere huishoudelijke, elektrische taakjes overdag, bij voorkeur wanneer de zon volop schijnt.
• Koop enkel elektrische toestellen met een duurzaam energielabel.
• Vul je diepvries en koelkasten optimaal: niet te leeg, niet te vol. Laat je koelkast ook regelmatig ontdooien.
• Kies voor inductieplaten in plaats van een traditioneel kookvuur of gasvuur.
• Beperk sluipverbruik: trek de stekker van zoveel mogelijk elektrische toestellen uit wanneer je ze niet gebruikt. Ook ’s nachts. Denk aan je televisie, decoders, je koffiezetapparaat…
• Waar water komt, kan kalk komen. En kalk zorgt voor een hoger energieverbruik. Laat je huishoudelijke toestellen regelmatig ontkalken.