Renovatieplicht Vlaanderen is een feit: wie volgt?

Tegen 2050 moet iédere woning in Vlaanderen duurzaam en energiezuinig zijn. Dat is alleszins de ambitie. Sinds 1 januari 2023 hebben de Vlamingen alvast een eerste grote stap in die richting gezet: ieder huis of appartement met een te povere energiescore, moet er binnen de vijf jaar na aankoop energetisch gerenoveerd zijn. Wat zegt de Vlaamse renovatieplicht nog en wat betekent dit voor Wallonië en Brussel?

Europa leidt de weg

Parijs, 12 december 2015. In totaal 195 landen – waaronder België – beslissen om samen de klimaatopwarming drastisch in te perken. Hoe? Voornamelijk door de switch te maken van een koolstofverslindende naar een koolstofarme maatschappij.

En wie koolstof zegt, zegt fossiele brandstoffen. In Europa, maar ook elders ter wereld, is de mens een fervente verbruiker van aardgas, stookolie en zelfs steenkool. En het zijn niet alleen de bedrijven die daarvoor zorgen.

Ook voor ons dagelijks wooncomfort zijn we sterk afhankelijk van fossiele brandstoffen. In de eerste plaats om onze woningen te verwarmen, maar ook om onze elektrische apparaten te doen werken. Een groot aandeel van onze verbruikte elektriciteit is namelijk een eindproduct van fossiele brandstoffen.

Concreet: in 2021 kwam 15% van de totale CO₂-uitstoot in België van het verwarmen van huizen en appartementen. Naast industrie en transport zijn onze – oudere – woningen dus bij dé grootste uitstoters in ons land. Net daarom zijn er vandaag in ons land verschillende renovatiebewegingen aan de gang. Met Vlaanderen momenteel op kop.

Vlaanderen in hogere versnelling

Sinds 1 januari 2023 is iedere koper van een woning in Vlaanderen namelijk verplicht om het gebouw energetisch te renoveren als er een energielabel E of F in het energieprestatiecertificaat (EPC) staat vermeld. Binnen de vijf jaar moet de woning minstens over een energielabel D beschikken.
Bij Immoweb-vastgoedadvertenties zie je ook onderaan de energiepiramide (die het EPC-label aangeeft) de vermelding of de woning onderhevig is aan de renovatieverplichting of niet. Dit bij een residentieel gebouw met label E of slechter en bij een niet-residentieel gebouw met label F of slechter.

Met andere woorden, als koper van een energieverslindende woning zal je een aantal noodzakelijke investeringen op korte termijn moeten doen om het gebouw energiezuiniger te maken. Denk aan:

• (Beter) isoleren
• (Deels) overschakelen op hernieuwbare energie, zoals een (hybride) warmtepomp, zonnepanelen of een zonneboiler
• Je dak of gevel vernieuwen

Als koper van een energieverslindende woning zal je in Vlaanderen een aantal noodzakelijke investeringen op korte termijn moeten doen om het gebouw energiezuiniger te maken.

Hoe weet je of de woning in slechte energetische staat is?

Bij iedere woningverkoop of schenking in volle eigendom in Vlaanderen is de verkoper verplicht om de mogelijke koper te informeren over een eventueel pover energielabel. Ook wanneer je bijvoorbeeld een (online) advertentie lanceert om een geschikte koper te vinden.

In deze gevallen is er trouwens altijd sprake van een officiële overdrachtsakte via de notaris, wiens officiële taak het is om je uitgebreid te informeren over de woning. In principe komt de boodschap je dus op tijd ter ore.

Je woning renoveren: van audit tot premie

Om je woning energetisch te renoveren kun je beroep doen op de hulp van professionals, zoals een renovatiefirma. Of je kunt ervoor kiezen om je in eerste instantie te laten adviseren door een energie-auditeur.

Zo’n auditeur zoomt tot in detail in op het energetische plaatje van de woning, zodat jij met deze informatie jouw renovatieplannen verder vorm kunt geven. Hetzij via professionals, hetzij via je eigen begaafde handen.

Om je renovatieplannen te financieren, kun je vandaag trouwens nog altijd beroep doen op verschillende interessante premies. Let wel: deze premies verschillen per gewest.

Eens jouw woning voldoet aan de eisen van de Vlaamse renovatieplicht, moet je dit zwart op wit kunnen bewijzen. Enkel een energiedeskundige type A kan je nieuwe energielabel officieel vastleggen via een update van je EPC. Hij of zij zal ook jouw nieuwe EPC-score en bijhorend label overmaken aan de bevoegde instanties, met name het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA).

En wat als je de Vlaamse renovatieplicht negeert?

Krijgt het VEKA niet tijdig een “groen” EPC binnen? Dan kunnen er boetes geïnd worden tot wel 200.000 euro. Daarbovenop komt een nieuwe deadline waarbinnen je de woning alsnog energetisch dient te renoveren.

Label D is nog maar het begin

2023 is nog maar de eerste stap richting een energiezuinig woningenbestand in Vlaanderen. Ook voor 2028, 2035, 2040 en 2045 zijn er al duidelijke doelen naar voren geschoven:

• 2028: minimum label C (huizen en appartementen) binnen 5 jaar na aankoop
• 2035: minimum label B (huizen) en label C (appartementen) binnen 5 jaar na aankoop
• 2040: minimum label A (huizen) en label B (appartementen) binnen 5 jaar na aankoop
• 2045: minimum label A (huizen en appartementen) binnen 5 jaar na aankoop

Wat doen Brussel en Wallonië?

Naast Vlaanderen zijn ook het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en Wallonië bezig met duidelijke bewegingen richting energiezuinigere woningen. En dat zal ook nodig zijn. Enkel door met zijn allen stevige stappen vooruit te zetten, zullen we de vooropgestelde Parijse doelen weten te bereiken. Op termijn zullen deze verstrengde Vlaamse renovatieplannen wellicht nog meer initiatieven in beweging zetten in de rest van het land. Het is dus niet uitgesloten dat ook de andere gewesten de komende jaren een versnelling hoger zullen schakelen.