Domotica en smart home als ultieme energiebesparing: hoe begin je eraan?

Domotica was ooit dé manier bij uitstek om het leven in huis praktischer en comfortabeler te maken. Vandaag zoeken meer en meer mensen hun toevlucht in automatisatie om hun energiefactuur te beperken. Van domotica tot smart home: hoe ver kun je hierin gaan?

Domotica versus smart home

Domotica is de verzamelnaam voor geautomatiseerde toepassingen in huis, die hetzij bedraad via het elektriciteitsnetwerk, hetzij via een (draadloos) internetsignaal met elkaar in verbinding staan. Denk aan verlichting, verluchting of zonwering die je via een afstandsbediening of centraal touchscreen of app op je smartphone kunt activeren.

Smart homes op basis van slimme toestellen gaan nog een paar stappen verder. De verschillende slimme toestellen in huis communiceren als het ware met elkaar in realtime én met de buitenwereld. Bovenop het automatische aspect komt er dus nog een zekere vorm van intelligentie bij kijken.

Zeker op vlak van energiebesparing kan dat enorm veel voordelen opleveren:

• Een slimme wasmachine start zijn wasprogramma pas op het moment dat de stroomprijzen laag staan of de zonnepanelen maximaal produceren;
• Je screens gaan naar beneden op het warmste en/of zonnigste moment van de dag;
• Idem voor je verwarming: er bestaan slimme thermostaten die leren hoeveel tijd je woning nodig heeft om op te warmen en weer af te koelen, waardoor ze op de meest prijsefficiënte manier verwarmen.

En zo zijn er nog tal van voorbeelden. Domotica en vooral smart home-technologie zijn met andere woorden meer dan ooit een bondgenoot in het verlagen van je energiefactuur.

Waarom (nu al) kiezen voor smart home-technologie?

De onvoorspelbare energieprijzen, de opkomst van de digitale teller en van elektrische wagens, het capaciteitstarief in Vlaanderen dat piekverbruik afstraft op de energiefactuur, het EPC-label dat een almaar belangrijkere rol zal spelen in de zoektocht naar een nieuwe woning…

Hoe langer hoe meer worden woningeigenaars verantwoordelijk voor de energiezuinigheid van hun woning en dus ook de kostprijs van hun energie. Domotica en smart home-technologie zorgen voor de nodige inzichten in die kostprijs én houden die binnen de perken. Ook als je niet thuis bent.

Door je verwarmingsketel te koppelen aan het internet en aan een app op je smartphone heb je 24/7 inzicht in je verwarmingskosten.

4 manieren om snel het verschil te maken

Smart home-systemen die de weerkaarten mee opvolgen, die weten dat je op 10 kilometer van thuis bent en de verwarming stilaan een paar graadjes hoger zet… De mogelijkheden zijn enorm, zeker als je hier al in het begin van je bouw- of renovatieproject rekening mee houdt.

Toch bestaan er ook verschillende slimme toepassingen in huis waarmee je op ieder moment kunt beslissen om je dagelijkse leven energiezuiniger te maken.

1. Leer bij van je verwarmingsketel

De grootste energiekosten zijn die voor verwarming. Door je verwarmingsketel slimmer te maken – door deze te koppelen aan het internet en aan een app op je smartphone – heb je 24/7 inzicht in je verwarmingskosten en kun je, indien nodig, bijsturen vanop afstand. Ook wanneer je buitenshuis bent. Hoe dan ook zorgt een slimme thermostaat ervoor dat je verwarmingsketel op de meest efficiënte en dus ook meest budgetvriendelijke manier werkt. Wat ook weer goed is voor de levensduur van je verwarmingsinstallatie.

2. Koel je woning slim én passief

Hete zomers met hittegolven komen in ons land veel regelmatiger voor dan vroeger. Met als gevolg dat veel mensen koelsystemen in huis hebben genomen. Maar dergelijke systemen kunnen ook zwaar doorwegen op je energiefactuur.

Een manier om te besparen op energiekosten is door passief te koelen. Dit doe je door de zon buiten te houden op de warmste momenten van de dag. Door middel van sensoren op je ramen zal je zonwering automatisch geactiveerd worden wanneer de zon er rechtstreeks op schijnt. Omgekeerd kun je dit systeem gebruiken om je woning slim bij te verwarmen tijdens zonnige, maar koudere herfst- en winterdagen. Zoals hierboven al gezegd, kan een smart home-systeem zelfs de weerkaarten live in de gaten houden.

3. Ventileer op de slimme momenten

Comfortabel in je eigen huis leven, betekent ook een gezond binnenklimaat nastreven. Hoe beter we onze woningen isoleren, hoe groter het belang van je woning te verluchten. Het doel is om je woning enerzijds op een natuurlijk aanvoelende temperatuur te houden en om anderzijds de luchtvochtigheid onder controle te houden.

Een slim ventilatiesysteem kiest het ideale moment om zichzelf te activeren. Bijvoorbeeld als de luchtvochtigheid richting een te hoog punt begint te klimmen na een douchebeurt of als de buitenlucht in de zomer koel genoeg is om het binnenshuis wat te laten afkoelen. Of bijvoorbeeld na een huisfeestje met veel gasten en sterke kook- of andere geurtjes. Een ventilatiesysteem met CO₂-sensoren zou op dat moment vanzelf in gang kunnen schieten om de luchtkwaliteit te herstellen.

De sterkte of kleurtoon van je verlichting via je smartphone aanpassen is een van de populairste toepassingen van domotica in huis.

4. Breng elke stroomvreter in kaart

Ook elektriciteitskosten kunnen een grote hap uit je maandelijkse energiebudget nemen. Zeker als je niet over zonnepanelen beschikt. Ook al zorgt ledverlichting al voor een fikse energiebesparing in vergelijking met klassieke verlichting, toch zijn er nog heel wat manieren om te besparen op verlichtingskosten.

Zo kun je slimme verlichting aansturen van overal in huis en zelfs ter wereld, via een app op je smartphone of tablet. Wil je nog een stapje verder gaan, dan kun je verlichting met aanwezigheids- of bewegingssensoren laten installeren, zodat jouw lichten niet onnodig branden. Daarnaast bestaan er ook slimme systemen die de lichtsterkte- en/of -kleur aanpassen op basis van het binnenvallende licht of die automatisch de lichten inschakelen als het buiten zwaarbewolkt of donker wordt.

Tot slot kun je met een smart home het stroomverbruik van de verschillende elektrische toestellen in huis in kaart brengen, van het klokje op je oven tot je koelkast, diepvries en andere grote toestellen. Handig om het sluimerverbruik in huis tot een minimum te beperken of om verouderde, energievretende toestellen te vervangen.

Beginnen met domotica of smart home? Nog een aantal tips

• Duik in het aanbod en lees je in: open en gesloten systemen, Internet-of-Things, protocollen… Het zijn maar enkele domotica- en smart home-termen die op je af zullen komen. Laat je daarom voldoende informeren door verschillende partijen met kennis van zaken;
• Begin klein: een slimme thermostaat en slimme verlichting vereisen een kleinere investering en zijn een toegankelijke binnenkomer in de wereld van de smart homes;
• Is je slimme thuisoplossing compatibel met andere merken? Hoe meer platformen onderling met elkaar kunnen samenwerken, hoe minder nieuwe investeringen je dient te doen in de toekomst;
• Werk van in het begin toe naar een smart home systeem, waarmee je al jouw slimme toepassingen centraal kunt besturen en niet telkens via een aparte app;
• Je energieverbruik is enorm belangrijk, maar er bestaan ook tal van toepassingen om de veiligheid in en rondom het huis op een slimme manier te automatiseren en zo te verbeteren.