Woningrenovatie: strikte deadlines voor Vlaanderen, Wallonië én Brussel

Vlaanderen scherpte sinds 1 januari 2023 zijn renovatie-eisen aan. Nu schakelen ook Wallonië en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een paar versnellingen hoger om hun woningen energiezuiniger te maken. Wat betekent dit voor jouw woningrenovatie?

The only way is… down

Wil België – net als vele andere landen – zijn klimaatambities behalen tegen 2050, dan moeten we met zijn allen heel wat koolstof uit de lucht houden.

Een van de grootste bijdragers aan deze koolstofuitstoot zijn gebouwen, waaronder dus ook onze woningen. Enerzijds in de vorm van verwarming, maar ook in de vorm van elektriciteitsverbruik. Hoe meer fossiele brandstoffen we moeten verwerken en inzetten om onze woningen van energie te voorzien, hoe nefaster dit zal zijn voor de klimaatopwarming.

Net daarom is het zo belangrijk om onze woningen te renoveren, onder meer door ze te isoleren en door extra in te zetten op hernieuwbare energie.

Gewesten schieten gezamenlijk in actie

Wat onze nieuwbouwwoningen betreft, zijn we intussen al een hele tijd op de goede weg. De grootste uitdaging schuilt echter onder de daken van de miljoenen oudere woningen in ons land. De meesten onder hen dateren namelijk nog uit de periodes waarin er nog geen bezorgdheden waren rond gebrek aan isolatie of energiebesparing.

Het Vlaams Gewest zette alvast de eerste structurele stap richting beterschap. Sinds 1 januari 2023 ben je als koper van een bestaande woning met een energielabel E of F namelijk verplicht om binnen de vijf jaar te renoveren tot energieniveau D of beter. Iedere vijf jaar worden de energetische renovatie-eisen bovendien strenger.

Niet veel later besloten ook Wallonië en Brussel om hun woningrenovatieplannen wereldkundig te maken. Elk met hun eigen energetische eisen en deadlines, maar met 2050 als gezamenlijk einddoel.  

Wat onze nieuwbouwwoningen betreft, zijn we al een hele tijd op de goede weg. De grootste uitdaging schuilt echter onder de daken van de miljoenen oudere woningen in ons land.

Overzicht van de eisen per gewest

Wallonië

In maart 2023 lanceerde het Waals Gewest zijn PACE-plan (Plan Air Climat Energie). De belangrijkste speerpunten hierin zijn:

• Iedere woning moet vanaf 2028 verplicht beschikken over een energieprestatiecertificaat
• Voor kopers en verhuurders gelden verschillende voorwaarden en deadlines

Voor nieuwe kopers

• 1/7/2026:minimum label D binnen vijf jaar na aankoop
• 1/7/2031: minimum label C binnen vijf jaar na aankoop
• 1/7/2036: minimum label B binnen vijf naar na aankoop
• 1/7/2041: verplicht label A binnen vijf naar na aankoop

Voor bestaande eigenaars

Ben je niet meer van plan om je woning voor 2050 te verkopen? Ook dan zal je als eigenaar bepaalde deadlines in de gaten moeten houden om je woning te renoveren. Zo zullen vanaf 2031 stelselmatig bepaalde energielabels niet meer toegelaten worden:

• 1/7/2031: energielabel G niet langer toegestaan
• 1/7/2036: energielabel F niet langer toegestaan
• 1/7/2041: energielabel E niet langer toegestaan
• 1/7/2046: energielabel D niet langer toegestaan
• 1/7/2050: energielabel C niet langer toegestaan

Voor huurwoningen ligt het renovatietempo nog wat hoger. Iedere drie jaar zullen de voorwaarden weer wat strenger worden:

Voor woningen die al verhuurd worden

• 1/1/2027: minimum label F verplicht
• 1/1/2030: minimum label E verplicht
• 1/1/2033: minimum label D verplicht
• 1/1/2036: minimum label C verplicht

Voor nieuwe huurwoningen

• 1/10/2028: minimum label E verplicht
• 1/10/2031: minimum label D verplicht
• 1/10/2034: minimum label C verplicht

Vanaf 2028 moet iedere woning in Wallonië verplicht beschikken over een energieprestatiecertificaat (EPC).

Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Ook hier is sprake van een stapsgewijze renovatieverplichting voor woningen. In tegenstelling tot Wallonië maakt het Brussels Hoofdstedelijk Gewest geen onderscheid tussen kopers en verhuurders. De belangrijkste voorwaarden zijn:

• Sinds 2023 mag geen enkel grootschalig renovatieproject een energieverbruik van boven de 150 kWh/m² per jaar hebben
• Ieder gebouw moet tegen 2031 beschikken over een energieprestatiecertificaat
• Tegen 2033 mag er geen enkele woning meer bestaan met een energielabel F of G
• Tegen 2043 moeten alle woningen met labels D en E verdwenen zijn.
• In 2050 moeten alle residentiële woningen samen gemiddeld onder de 100 kWh/m² blijven (te vergelijken met energielabel C)

Nog een verschil met de Waalse plannen is dat Brussel automatische sancties zal uitspreken voor eigenaars die zich niet aan de woningrenovatie-eisen houden. Hoe groter het verschil ten opzichte van de eisen, hoe hoger de sanctie oploopt. Ook de grootte van de woning zal hierin een rol spelen.

Vlaanderen

En ook Vlaanderen zet stap per stap zijn energetische eisen voor woningen op scherp.

• 2023: minimum label D binnen vijf jaar na aankoop
• 2028: minimum label C binnen vijf jaar na aankoop
• 2035: minimum label B (huizen) en label C (appartementen) binnen vijf jaar na aankoop
• 2040: minimum label A (huizen) en label B (appartementen) binnen vijf jaar na aankoop
• 2045: minimum label A binnen vijf jaar na aankoop

Doe beroep op premies en professionals

Nu dat ieder gewest in ons land de renovatieplannen zwart op wit heeft staan, is het aan de kopers, eigenaars en verhuurders. Allesbehalve een eenvoudige opdracht, want wat is haalbaar met je budget? Welke technieken hebben de grootste positieve impact op je energieverbruik? En wat pak je eerst aan en wat kan gerust nog eventjes wachten?

Allemaal vragen die je – zeker zonder de nodige voorkennis – best aan een verbouw- of energieprofessional voorlegt. Zoals een energieauditeur bijvoorbeeld. Hij of zij licht de energetische staat van jouw woning tot in de details uit en werkt een uitgebreid stappenplan op maat van jouw budget uit.

Tot slot heeft elk gewest in ons land een eigen stelsel uitgebouwd dat je financiële ondersteuning biedt tijdens jouw woningrenovatie. Enerzijds in de vorm van premies, maar ook van bijvoorbeeld renovatieleningen:

• Vlaanderen
• Wallonië
• Brussels Hoofdstedelijk Gewest