Vast energiecontract of toch maar variabel?

2022 was een ongezien jaar op vlak van energieprijzen. Onzekerheden op de energiemarkt ten gevolge van de oorlog in Oekraïne zorgden voor het verdwijnen van vaste energiecontracten. Vandaag lijkt de grootste schok achter de rug te zijn. Maar is dat ook zo? En is het opnieuw de moeite om een vast contract te overwegen of hou je het best op variabel?

Dalende energieprijzen, maar…

Bij het ingaan van de zomer van 2023 daalden de prijzen voor gas en elektriciteit met gemiddeld 10%. Dat was zo voor de maand juni ten opzichte van de maand voordien, maar het is een trend die al een tijdje aan de gang is. En dat zowel voor vaste als variabele energiecontracten.

De energieprijzen die medio en eind 2022 ons hart deden overslaan bij het ontvangen van de tussentijdse facturen en jaarlijkse afrekeningen liggen dus gelukkig al een tijdje achter ons. Toch blijven experten waarschuwen voor onvoorspelbare prijzen in de (nabije) toekomst. Grotendeels door de oorlog in Oekraïne en de onzekerheden rond de gasbevoorrading. Bovendien betalen we vandaag nog ongeveer dubbel zoveel als voor de energiecrisis.

Vast energiecontract versus variabel 

Als afnemer van gas en/of elektriciteit heb je ten gevolge van de dalende energieprijzen vaker opnieuw de keuze tussen een vast of een variabel energiecontract.

Bij een vast contract betaal je dezelfde eenheidsprijs per afgenomen kWh (kilowattuur) en dat over een of meerdere jaren heen. Sluit je jouw contract af op een financieel heel interessant moment, dan doe je een mooie zaak. Zeker wanneer de prijzen erna plots beginnen te stijgen en dat gedurende langere tijd. Voor de energieleverancier zelf zijn de financiële gevolgen minder leuk, zo bewees de energiecrisis al. Met als gevolg dat de vaste energiecontracten volledig uitdoofden in ons land.

Bij een variabel energiecontract verandert de prijs per kWh om de een à drie maanden. Dalen de tarieven op de energiemarkt, dan zal je hiervan meeprofiteren. Bij een plotse prijsstijging is natuurlijk het omgekeerde waar. Een dergelijk contract brengt dus meer onzekerheid met zich mee voor jou als klant. Er kan zich namelijk altijd plots een hogere voorschotfactuur aandienen.

Vergeet niet: de energietarieven – in vaste of variabele vorm – zijn maar een deel van de volledige kost die je betaalt voor gas en elektriciteit in huis. Ook btw (recent definitief verlaagd naar 6%), nettarieven (voor het transport en de verdeling van energie) en andere heffingen maken deel uit van de totale koek. Voor elektriciteit kan dat aandeel in ons land oplopen tot 38% van de factuur, voor gas tot 25%.

De energieprijzen die ons hart deden overslaan bij het ontvangen van de tussentijdse facturen en jaarlijkse afrekeningen liggen gelukkig al een tijdje achter ons. Toch blijven experten waarschuwen voor onvoorspelbare prijzen in de (nabije) toekomst.

Is een vast energiecontract opnieuw een optie?

Ook al duiken ze nog niet zo massaal op als vroeger, de vaste energiecontracten zijn wel degelijk bezig aan een heropleving. Zij het nog twijfelachtig. De energieprijzen blijven namelijk heel vluchtig en onvoorspelbaar.

Daarom raden verschillende experten aan om toch nog even te wachten om de overstap te maken van een variabel naar een vast tarief. Zo zou je vandaag – medio 2023 – nog zo’n 350 tot 400 euro per jaar meer betalen als je nu een vast energiecontract zou afsluiten.

Momenteel ben je dus voordeliger af met een variabel contract. Een vast contract staat nog altijd voor onzekerheid en dus ook voor hogere tarieven en facturen.

Wanneer het wél de moeite loont om naar een vast contract te kijken? Als je tussen midden en eind 2022 – op het hoogtepunt van de energieprijzen – overgeschakeld bent naar een vast tarief. Of als er toen een aanpassing aan jouw contract gebeurde. Maar ook dan loont het zeker de moeite om een variabel contract te overwegen.

Hoe vergelijk je tussen leveranciers?

Nu dat je helemaal mee bent over de mogelijke contracten: hoe start je de zoektocht naar een nieuwe energieleverancier?

Via online tools zoals de website van de CREG (Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas) of mijnenergie.be kan je een gratis en onafhankelijke simulatie laten uitvoeren op basis van je huidige energiecontract. Achteraf krijg je een concreet aanbod te zien van verschillende energieleveranciers en hun prijzen ten opzichte van wat je vandaag betaalt.

Hier nog een aantal tips die je – naast het prijskaartje – kunt meenemen in jouw vergelijkingsopdracht:

• Is er sprake van kortingen, bijvoorbeeld een welkomstkorting of korting bij domiciliëring? Interessant, maar is dat nog zo wanneer de korting wegvalt?
• Ga je voor volledige groene stroom of speelt dit geen rol?
• Is flexibiliteit en snelle support belangrijk voor je? Dan kan een kleinere speler in de markt interessant zijn. Dubbelcheck altijd eerst de ervaringen van andere klanten.

Je energiefactuur zo goed mogelijk onder controle houden, is en blijft natuurlijk de beste basis voor een lager energieverbruik. Net als investeren in hernieuwbare energie.

Is een overstap naar een andere leverancier gratis? 

Kort en bondig: altijd. Voor een overstap naar een andere energieleverancier mogen er geen bijkomende kosten aangerekend worden. Bovendien maakt je nieuwe leverancier alles voor je in orde. Hou er wel rekening mee dat deze overstap een aantal weken in beslag kan nemen.

Alles begint met minder verbruiken

Tot slot nog een warme oproep om je energiefactuur ook zelf zo goed mogelijk onder controle te houden. Dat begint natuurlijk bij een lager energieverbruik. En om – tot zover de financiën het toelaten – beroep te doen op zoveel mogelijk hernieuwbare energie.